Kahramanmaraş merkezli 11 vilayette yıkıma neden olan sarsıntılar sonrası bölgeye gidip inceleme yapan KTÜ Yapı İşleri Daire Başkanlığı’ndan bilim insanları, alandaki müşahede ve tespitlerini rapora dönüştürdü.
Ekipte bulunan KTÜ Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Can Altunışık ile KTÜ Heyelan Uygulama ve Araştırma Merkezi İdare Heyeti Üyesi Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Ersoy, Hamazizade İhsan Beyefendi Kültür Merkezi’nde düzenlenen ‘Kahramanmaraş Zelzeleleri ve Trabzon İçin Sarsıntı Riski ve Alınması Gereken Önlemler’ bahisli konferansta konuştu.
‘DEPREMDEN EVVEL VE SONRA’ AYRIMI
Konferansın açılış konuşmasını yapan KTÜ Rektörü Prof. Dr. Hamdullah Çuvalcı, zelzele sonrasında oluşan can kayıplarında her kesitten insanın sorumlu olduğunu kaydederek, “Burada yalnızca müteahhidin değil, onu yapan emekçinin, belediye vazifelilerinin, siyasetçilerin, yapı denetiminden sorumlu şahısların, satın alanların dahi sorumluluğu var. Bizler konut aldığımızda dışına bakarız, mermere bakarız. Herhalde artık bundan sonra temelden karot alacak, dayanıklılığına bakacak. Türkiye artık Kahramanmaraş sarsıntısı öncesi ve sonrası diye ikiye ayrılacak. Zelzeleden sonra Cumhurbaşkanlığı külliyesinde çalışma kümeleri oluşturuldu. 13 küme var ve bu kümelerden birisinin lideri Prof. Dr. Ahmet Can Altunışık hocamızdır ve 54 akademisyene başkanlık yapacak. Bu durum üniversitemiz ve Trabzon için çok hoş bir olay, övünç ve gurur kaynağımız” dedi.
YIKILMADA ‘FAZLA KAT’ ETKİSİ
Prof. Dr. Ahmet Can Altunışık da konferansta, bölgedeki hasar tespit çalışmalarındaki izlenim ve değerlendirmelerini paylaşarak, “İncelemeler sonucunda gördüğümüz çok kolay bir ve çok net kavramlar var. Öncelikle yer, sarsıntıda bir binanın hasar almasını tetikleyen en kıymetli noktalardan birisi. Maalesef 2000 yılı öncesinde inşa edilen yapıların birçoğu, gereç kalitesinin epeyce düşük olduğunu, yönetmeliğin müsaade verdiği pahaların yarısından dahi düşük beton kalitesine sahip olduğunu, donatıların da kâfi akma dayanımlarına sahip olmadığını ve bilhassa binaların alt katlarında, fazla kat yüksekliğine sahip binaların yıkılmasında bilhassa Nurdağı bölgesinde çok kıymetli ve büyük etken oluşturduğunu gördük” diye konuştu.
‘ÜST KATLAR GERİYE DEVRİLDİ’
Binaların giriş katlarına yapılan işletmeler ve asmolen döşemelerin de yıkıma neden olduğunu belirten Prof. Dr. Altunışık, şunları söyledi:
“2018 Türkiye bina sarsıntı yönetmeliğine nazaran inşa edilmiş tabanından üste gerçek konsol olmadan çıkan, kâfi beton kalitesine sahip binalarımızın zelzeleden hasar almadığını gördük. Hatay’da gördüğümüz Rönesans binasında bodrum ve üstteki bir ila iki katın hiç hasar almadığını fakat yetersiz bindirme uzunluklarından ötürü üst katların geriye yanlışsız devrildiğini gördük. Bu nedenle 2018 zelzele yönetmeliğinde bunun üzere yahut asmolen döşeme üzere kimi kriterlere sınırlama getirilmiş. Mühendisler olarak vazifemiz, yönetmeliğe uygun projeler üretmek ve birebir vakitte bu yönetmeliğe uygun projelerin birebir ve yerine uygulanmasını sağlamak için gerekli kontrol hizmetlerinin verilmesi olduğunu düşünüyorum.”
BİNALAR SARSINTIYA HAZIR MI?
Trabzon’un sarsıntı riskine yönelik değerlendirmeler de yapan Prof. Dr. Altunışık, “Şu an ülkemizin rastgele bir noktası ve vilayetinde içerisinde can kaybı yaşayacağımız binaların yıkılmasına neden olabilecek bir sarsıntı meydana gelebilir. Bu nedenle Kahramanmaraş zelzelesinden sonra, ‘Trabzon ve İstanbul zelzele bölgesidir, şurası değildir’ diye muhakkak demememiz lazım. Bizim artık bütün vilayetlerde kamu binaları ve öncelikli binalarımız başta olmak üzere 2000 yılında inşa edilmiş binaları da bunun içine katarak hepsini sarsıntıya hazır hale getirmemiz gerekiyor” dedi.
YAPILAR HAZIRLANMALI
Konferansta Doğu Karadeniz’in zelzele riskiyle ilgili değerlendirmeler yapan KTÜ Heyelan Uygulama ve Araştırma Merkezi İdare Şurası Üyesi Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Ersoy da yer kabuğundaki hareketlilik nedeniyle biriken gücün ne vakit ve nerede açığa çıkacağının bilinmediğini ve yapıların sarsıntılara karşı hazırlıklı olunması gerektiğini kaydetti.
Konferans sonunda sunum yapan bilim beşerlerine KTÜ Rektörü Prof. Dr. Çuvalcı tarafından plaket takdim edildi. Konferans çıkışında, sarsıntı sırasında hasar gören ve yıkılan çok sayıda yapının bilim insanlarınca çekilen fotoğrafları da sergilendi.
