Eskiden daha çok askeri koğuşlar, yurtlar, bakım konutları üzere toplu ömrün ağır olduğu yerlerde rastlanan uyuz salgınları, son 3 yıldır konutlarımızdan çıkmıyor.
Dirençli uyuz hadiseleri nedeniyle neredeyse 3 yıldır devam eden salgının piyasadaki ilaçların birçoklarına hastalarda direnç gelişmesi nedeniyle hastaların tam olarak tedavi edilemediğini, bu nedenlerle de aile içi bulaşın devam ederek topluma da yayıldığını vurgulayan uzmanlar, devayı klâsik yollara dönüşte buldu
. Artık birden fazla dirençli uyuz hadisesi, hekimin reçetesi ile eczanelerde yapılan yapma ilaçlarla tedavi edilebiliyor. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa – Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Dermatoloji Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Zekayi Kutlubay, “22 yıllık meslek hayatımda birinci sefer bu kadar uzun müddet devam eden bir uyuz salgını görüyorum. Yaklaşık 3 yıldır falan sürüyor. Ekseriyetle birkaç tane dermatolog dolaşıp, piyasadaki birçok ilacı kullanıp yarar görmeyen hastalar geliyor. Hatta tüm aile, çoluk çocuk uyuz şikayeti ile başvurabiliyor. Ya da birebir meskende yaşayan arkadaşlar ortasında değişik vakitlerde hastalık ortaya çıkabiliyor” dedi.
“ESKİDEN KOĞUŞ, YURT, YATAKHANE HASTALIĞIYDI”
Hastaların birçoklarının esasen evvelce teşhis almış ve pek çok tedavi seçeneğini tüketmiş bireyler olduğunu ve “Evdeki eşyaları her gün temizliyorum, çarşafları, çamaşırları yıkıyorum, kaynatıyorum lakin geçmiyor” diyerek kendilerine başvurduğunu anlatan Prof. Dr. Kutlubay, “Aslında haklılar, zira mevcut ilaçlara karşı direnç geliştirmiş oluyor birçok. İlaçları tesir etmeyince de aile içinde yayılıyor, aile içinde yayılım da toplumda yayılmasına artırıyor. Biz evvelden uyuzu daha çok koğuş, yatakhane, yurt ya da bakım konutu üzere toplu yaşanılan yerlerde görürdük. Zira oralarda bulaş çok daha kolay olurdu. Oralarda yeniden görüyoruz lakin artık aile içi bulaşlar çok arttı” diye konuştu.
“ESKİDEN SEÇENEK YOKTU, ARTIK SEÇENEK ÇOK, DİRENÇ VAR”
Dirençli uyuz olaylarını artık yapma ilaçlarla yönetmeye çalıştıklarını kaydeden Prof. Dr. Kutlubay, “Eczacılara özel olarak ilaç hazırlatıyoruz. Hasebiyle klasik sistemlere biraz dönüş yaşıyoruz. Bu üslup yapma ilaçları eski tabipler çok kullanırdı, zira piyasada bu kadar ilaç seçeneği yoktu. Ancak şu an çok seçenek olsa da mevcut ilaçlara bir direnç kelam konusu. O nedenle yapma ilaçlara yönelmek zorunda kaldık.
Yapma ilaçlarda kükürt, katranlar, bir grup farklı hususlar var. Tek dezavantajları makus kokması. Zira bu ilaçları cilde en az 3 gün üst üste sürmek ve 3 gün boyunca yıkanmamak gerekiyor. Bu da hastalarda biraz toplumsal izolasyona sebep oluyor, ya işe gitmiyorlar ya da toplumsal hayattan çekiliyorlar tedavi nedeniyle” dedi.
“MAĞAZADA KIYAFET DENEMEYLE UYUZ BULAŞMAZ”
Uyuzun bulaşması için uzun periyodik cilt ya da eşya/giysi teması gerektiğini belirten Prof. Dr. Kutlubay, mağazada kıyafet denemeyle uyuz bulaşma riskinin çok da mümkün olmadığını kaydederek şu bilgileri verdi: “Uyuz da, bit de yaşamak için beşere zarurî parazitler. İnsan bedenine, derisine gereksinim duyarlar. Uyuz paraziti, derinin altında açtığı tünellerde hem yumurtalarını bırakır, hem de ömrünü sürdürür. İnsan bedeni dışında en fazla 3-4 gün canlı kalabilir. Hasebiyle bir bireyden öbür bir bireye o denli çabucak bir tokalaşmayla, yalnızca ufak sarılma ile çabucak geçmez. En az 15 dakikalık sıkı bir temas gerekiyor.
Uyuzlu bir kişinin giysilerini, havlularını, yatağını kullanırsanız o halde de bulaşma talihi var. Lakin mağazada denediğiniz bir kıyafetten uyuz bulaşması çok az olabilecek bir şey. Teorik olarak evet bu türlü bir risk var lakin pratikte çok da mümkün gözükmüyor. 1-2 dakikalık giysi denemesiyle parazitin size geçirmesi çok muhtemel görünmüyor. Ancak yeniden de yeni alınan kıyafetlerin giyilmeye başlanmadan evvel kesinlikle yıkanması gerekiyor. Bu yalnızca uyuz paraziti için değil, öbür mikroorganizmalar ya da bulaşıcı hastalıklar açısından da gerekli.”
“DÜNYANIN DA BAŞI UYUZLA DERTTE”
Sadece Türkiye’de değil dünyanın çeşitli ülkelerinde de uzun müddettir devam eden uyuz salgınları olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Kutlubay, kelamlarını şöyle noktaladı:
“Onların da başlarına bela. Ancak sanırım bizde biraz daha fazla üzere duruyor. Pandemi ile birlikte aile içi bulaşlar arttı evet, tüm aile uyuzlu bir formda kliniklere gitmeye başladı. Lakin salgının devam etmesinin asıl nedeni, piyasadaki mevcut ilaçların birçoklarına karşı hastalarda direnç gelişmesi. Uzun müddet tıpkı ilacı kullandığınızda mikroorganizma ya da parazitlerin direnç geliştirme durumu var. Ayrıyeten, biz tedaviyi belirtisi olsun olmasın ailedeki herkese veriyoruz. Zira aile içinde bir bireyde uyuz varsa, başkalarında belirtiler çabucak ortaya çıkmayabiliyor.
Uyuzun belirtisi gece uyutmayan kaşıntılar, el parmakları ortasında, el bileği ve karın bölgelerinde sivilce gibisi döküntüler. Bu belirtiler olmadan da uyuz kapmış olabiliyorsunuz, zira bu kaşıntılar 2-3 hafta sonra ortaya çıkıyor. O yüzden kaşıntı olsun olmasın, meskendeki herkesin bu ilaçları kullanması mecburî. Ayrıyeten meskendeki bütün çarşaflar, havlular, giysiler, en az 60 derecede yıkanmalı. Yıkanamayacak olanlar ya kuru temizlemeye verilmeli ya da bir torbaya sıkıca kapatılıp balkonda bir hafta bekletilmeli.”
