Ankara Bilkent Şehir Hastanesi Onkoloji Hastanesi Başhekimi ve Cerrahi Onkoloji Kliniği Eğitim Sorumlusu Prof. Dr. Lütfi Doğan, 1-7 Nisan Kanser Haftası münasebetiyle AA muhabirine açıklamalarda bulundu.
Dünya genelinde en sık görülen kanserler içinde akciğer kanserinin birinci sırada yer aldığını söyleyen Doğan, bayanlarda göğüs kanserinin birinci sırada bulunduğunu, erkeklerde de akciğer kanserinden sonra bağırsak ve mide kanserlerinin görüldüğünü aktardı.
Doğan, kanser tarama, teşhis ve tedavisinde kıymetli gelişmeler yaşandığına işaret ederek, “Yeni teknolojik yollarla artık pek çok kanseri çok daha erken ve tedavi edilebilir evrelerde yakalıyoruz.” diye konuştu.
“Hedefimiz, kanser oluşmadan önleyebilmek”
Tarama sistemleriyle kanser oluşmadan teşhis konularak yol haritasının belirlendiğini anlatan Doğan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Önce kanseri oluşmadan yakalamak, yok etmek istiyoruz. Kanseri erken evrede yakalayarak, diyabet, hipertansiyon üzere bir kronik hastalık haline getirerek, kanserden vefatları engellemeye çalışıyoruz.
Bu manada hem cerrahi hem kemoterapi hem immünoterapi hem de radyoterapi manasında çok kıymetli gelişmeler var. Her türlü tedavideki gelişmelere rağmen tekrar de amacımız, kanser oluşmadan önleyebilmek. Bunun için de bilhassa tarama usulleri büyük ehemmiyet taşıyor.”
“Erken tespit edilebilecek kanserler, göğüs, rahim ağzı ve bağırsak kanserleri”
Tarama sistemleri ile hem bayan hem erkeklerde görülen kimi kanser cinslerinin tümör ilerlemeden belirlenebildiğini anlatan Doğan, “Bir kanserin tarama programına girebilmesi için erken teşhisinin mümkün olması lazım. Tarama ile erken teşhis edildikten sonra sağ kalıma bir katkısı olması gerekiyor. Bu noktada erken tespit yapılabilecek üç tip kanser var. Bunlar, göğüs, rahim ağzı kanseri ve bağırsak kanserleridir.” diye konuştu.
Meme kanserinde tedavi muvaffakiyet oranlarının yüksek olduğuna işaret eden Doğan, tarama programları kapsamında 40 yaşından sonra risk faktörü bulunmayan bayanlara 2 yılda bir mamografi ve risk tespit edilenlerin ileri tetkikler için sevkinin yapıldığını söyledi.
Doğan, bağırsak kanserine yönelik taramalarda ise 50-70 yaş ortasındaki şahısların 2 yılda bir gaitasında kapalı kan testi yapıldığını belirterek, bunun olumlu çıkması halinde de kolonoskopi yapıldığını belirtti.
Bu tarama planlamasının, ortalama riske sahip olan bireyler için geçerli olduğuna işaret eden Doğan, “Tarama programları besbelli risk taşımayan bireyler için. Aile hikayesi bulunan, daha evvel geçirilen hastalık olması halinde bu şahıslar, taramalara değil direkt üçüncü basamak teşhis merkezlerine başvurmalı.” dedi.
“Erken teşhis etkili”
Türkiye’de taramaların Kanser Erken Teşhis ve Tarama Merkezi’nde (KETEM) fiyatsız olarak yapıldığını hatırlatan Doğan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“İstanbul Üniversitesi Çapa Tıp Fakültesinde tarama yapılan hastalar üzerinde gerçekleştirilen çalışma, teşhis konulan kanserlerin yüzde 90’dan fazlasının erken evrede tespit edilebildiğini ortaya koydu. Bunlar, göğüs, rahim ağzı ve bağırsak kanseri taramalarında teşhis konulan hastaları kapsıyor.”
Erken teşhisin da tedavi muvaffakiyetini artıran en kıymetli faktör olduğuna dikkati çeken Doğan, “Erken teşhis, pek çok kanser tipinde, tedavinin başarısı üzerinde yüzde yüz fark edecek kadar tesirli.” dedi.
“Hareketsiz hayat terk edilmeli ve fizikî idmana ehemmiyet verilmeli”
Prof. Dr. Doğan, kanserden korunmada değiştirilebilir risk faktörlerinin büyük rol oynadığını lisana getirdi.
Genetik faktörler değiştirilemeyeceği için kanserden korunmada davranış değişikliyle hareket edilmesi gerektiğini belirten Doğan, “Kanseri önlemekte en değerli adım sigara ve sigara dumanı maruziyetinden uzak durmaktır. İkinci olarak, hareketsiz hayat terk edilmeli ve fizikî antrenmana ehemmiyet verilmeli, günde 10 bin adım atılmalı. Üçüncü adım olarak da hakikat ve sağlıklı beslenme alışkanlığı kazanılmalı.” dedi.
Doğan, bu kapsamda mümkün olduğunca endüstriyel tip beslenmeden kaçınılması gerektiğinin altını çizerek, “Organik besinlerin tüketilmesi, tencere yemeklerinin yapılması, mevsiminde zerzevat ve meyve yenilmesi uygundur. Onun dışında genetik olarak kansere bir yatkınlık varsa tabibe başvurulmalı ve üç kanseri kapsayan tarama programlarına iştirak sağlanmalı.” diye konuştu.
