Vladimir Ilyich Ulyanov, bilinen ismiyle Lenin, 22 Nisan 1870 tarihinde Simbirsk’te doğmuştur. Lenin, Rus marksist devrimci ve politikacıdır. Ekim Devrimi’nin başkanı ve Sovyetler Birliği’nin kurucusudur. Lenin, birebir vakitte Marksist-Leninist ideolojinin fikirsel lideri, Rusya Komünist Partisi‘nin (Bolşevik) birinci başkanı ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi’nin de öncüsüdür.
Lenin, Sovyetler Birliği’nin kurucusu olarak anılır. Marksizm ve komünizm hakkındaki fikirleri Leninizm olarak bilinir. 20. yüzyılın en tesirli siyasi başkanlarından biridir. Lenin, yetişkin hayatını Rusya’daki devrimci komünist faaliyetlere önderlik yaparak geçirmiştir.
Lenin ve önderlik ettiği Bolşevikler’in, Anadolu İhtilali sırasında Kemalistler ile tesis ettikleri ittifak tarihin seyrini değiştirmiştir.
MUSTAFA KEMAL’İN LENİN’E MEKTUBU
Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve Lenin’in dostluğu 26 Nisan 1920 tarihinde Mustafa Kemal tarafından kaleme alınan bir mektupla başladı. Bu mektup “Emperyalist hükümetler aleyhine harekâtı ve bunların tahakküm ve esareti altında bulunan mazlum insanların kurtuluşu gayesini hedefleyen Bolşevik Ruslarla mesai ve harekat birliğini kabul ediyoruz” sözleri ile başlıyordu. Yapılan görüşmelerin akabinde, 16 Mart 1921 günü Moskova Dostluk Anlaşması imzalandı.
Atatürk’ün Lenin’e yazdığı mektupla başlayan dostluk, Sovyetler Birliği’nin Kurtuluş Savaşı’ndaki takviyesiyle devam etti. Savaşın bütçesi için Bolşeviklerle ittifak yapıldı, onlardan hem para hem de askeri materyal alındı. Bolşeviklerin mutabakatın akabinde yaptığı kimi askeri yardımlarda iki modül halinde 10 milyon altın ruble, 22 uçak, 33 bin tüfek, 327 makineli tüfek, 54 top, 58 milyon mermi gönderildiği belgelenmiştir.
Bu yardımlarla Sovyetler Birliği, İnebolu’ya tam 300 bin ton cephane ve silah gönderdi. Bu cephanelerin kıymetini Atatürk, “Gözüm Sakarya’da, Dumlupınar’da, kulağım İnebolu’da” kelamlarıyla söz etmiştir.
Kemalist-Bolşevik ittifakında o denli kıymetli bir yere sahipti ki Taksim Meydanı’nda 1928 yılında yapılan anıtta da yer alıyor. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun sembolü olan anıtta Mustafa Kemal, silah arkadaşlarıyla birlikte görülmektedir. Ve bu anıtta Kızıl Ordu’ya bağlı istihbarat teşkilatı GRU kurucularından İvanoviç Aralov da Mustafa Kemal’in silah arkadaşıdır.
HAYATININ ERKEN DÖNEMİ
Lenin, 1870 yılında Moskova’nın yaklaşık 725 kilometre doğusunda, o vakitler Simbirsk olarak isimlendirilen bölgede doğdu. Ulyanov soyadına sahip ailesi orta sınıf ve varlıklıydı. O, on altı yaşındayken babası öldü. Babasının vefatı Lenin’i kızdırdı ve artık Allah’la Rus Ortodoks Kilisesi’ne inanmadığını söyledi.
- 1887’de iki olay onun devrimci inançlarını şekillendirdi. Bunlar, ağabeyi Alexandr’ın Rus Çarını öldürmeye teşebbüsten idam edilmesi ve bir öğrenci ayaklanmasının elebaşı olduğu için Kazan Üniversitesi’nden atılmasıydı.
Lenin, yetişkin hayatının birçoklarını Sosyal Demokrat Hareketi örgütlemek ve yazmak için harcadı. Bu periyodun büyük bir kısmında Avrupa, İngiltere ve Sibirya’da sürgündeydi. Hareketin bölündüğü 1903’ten itibaren, Rusya Toplumsal Demokrat Personel Partisi’nin ‘Bolşevik’ kısmında liderlik etti.
LENİN’E KİM İLHAM VERDİ?
- Alman filozoflar Karl Marx ve Friedrich Engels, Lenin’i en çok etkileyen düşünürlerdir. Lenin, daha evvelki Rus devrimci geleneğini kırarak, “Rus Marksizmi’nin babası” Georgii Plehanov’u takip etti. Siyasetini ‘Rus halkı’ etrafında kurmak yerine, Avrupa’da zati var olan Toplumsal Demokrat Hareket ile saflaşarak dünya emekçi sınıfına umut bağladı. 19. yüzyıl devrimci hareketinin değerli bir figürü olan materyalist filozof Nikolai Chernyshevsky de idollerinden biriydi.
SÜRGÜN HAYATI
Lenin, çalışmalarını bir devrimci olarak sürdürdü. Kısa müddette Marksistler ortasında önder olduğu St. Petersburg’a taşındı. Casuslar her yerde olduğu için daima olarak polisten ve hükümet yetkililerinden saklanmak zorunda kaldı. Sonunda Lenin, Bolşevikler ismi verilen kendi Marksist kümesini yarattı.
1897’de tutuklandı ve üç yıllığına Sibirya’ya sürüldü. 1900’de döndükten sonra ihtilali teşvik etmeye ve Marksizmi zorlamaya devam etti. Ancak St. Petersburg’a girmesi yasaklandı ve polisin nezareti altına alındı. Önündeki birkaç yıl boyunca vaktinin birçoklarını, komünist makaleler yazarak ve yaklaşan ihtilali planlayıp Batı Avrupa’da geçirdi.
BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI
1914’te Birinci Dünya Savaşı patlak verdiğinde, milyonlarca Rus emekçi ve köylüsü orduya katılmaya zorlandı. Korkunç şartlar altında savaşa gönderildiler. Devrin şartlarına bağlı olarak Rusların büyük bir kısmı çok az eğitim almıştı. Yiyecekleri yoktu, ayakkabıları yoktu ve bazen silahsız savaşmak zorunda kalıyorlardı. Çarın önderliğinde milyonlarca Rus askeri öldürüldü. Rus halkı isyana hazırdı.
ŞUBAT DEVRİMİ
1917’de Rusya’da Şubat Devrimi gerçekleşti. Çar devrildi ve hükümet süreksiz hükümet tarafından yönetildi. Almanya’nın yardımıyla Lenin Rusya’ya döndü. Geçici hükümet aleyhinde konuşmaya başladı. Çarlık hükümetinden daha âlâ olmadığını söyledi. Halkın yönettiği bir hükümet kurmak istiyordu.
Ekim 1917’de Lenin ve onun Bolşevik Partisi hükümeti devraldı. Bazen bu devralma Ekim Devrimi yahut Bolşevik Devrimi olarak isimlendirilir. Lenin, Rusya Sosyalist Federatif Sovyet Cumhuriyeti’ni kurdu ve yeni hükümetin başkanı oldu.
RUS İÇ SAVAŞI
Lenin liderliğinin birinci birkaç yılında, Bolşevik karşılarına karşı bir iç savaş verdi. O acımasız bir başkandı. Tüm muhalefeti bastırdı, hükümetine karşı çıkan herkesi öldürdü. Kendisinden evvelki çar üzere, köylüleri ordusuna katılmaya zorladı ve askerlerini beslemek için köylülerden zorla yiyecek aldı. İç savaş Rusya iktisadını yerle bir etti ve milyonlarca insan açlıktan öldü.
Rus İç Savaşı sırasında Lenin, Batılı tarihçiler tarafından Sovyetler Birliği’nde 1918-1921 yılları ortasında uygulanan ekonomik ve siyasal sistem olarak isimlendirilen savaş komünizmini kurdu. Savaş komünizminde hükümet her şeye sahipti ve askerler gereksinim duyduklarını köylülerden alabilirdi.
Bolşevikler iç savaşı kazandığında, Lenin 1922’de Sovyetler Birliği’ni kurdu. Dünyanın birinci komünist ülkesiydi.
LENİN’İN YERİNİ KİM ALDI?
Lenin’in aciz kaldığı yıllarda ve vefatından sonra Komünist Parti içindeki farklı kümeler, partinin ‘kolektif liderliği’ olan Politbüro’nun denetimini ele geçirmek için uğraş ettiler. Bu çaba, Sovyet devletinin geleceği için aykırı görüşler ve çatışan şahsî hırsları içeriyordu.
- Politbüro: Politik Ofis’in kısaltılmış biçimi. SSCB tarihinde komünist partinin, siyasetleri belirleyen en üst karar organıydı. Rusya’da 1917 Sovyet İhtilali’nden sonra devlet idaresi üzerinde uyguladığı sıkı kontrol 1991’de SSCB’nin dağılmasıyla sona ermiş akabinde varlığı fiilen son bulmuştu.
Lenin, son aylarında, tek adam idaresine karşı ‘kolektif liderlik’ ilkesini müdafaayı saplantı haline getirmişti ve başarısız bir şekilde Joseph Stalin’i Genel Sekreterlik misyonundan aldırmaya çalışmıştı.
Stalin, farklı fraksiyonları (parti içi grup) ustalıkla birbirine karşı kullandı ve Komünist Parti Genel Sekreteri olarak tesirini artırdı. 1920’lerin sonlarına kadar diktatörlük gücünü elinde tutan Politbüro’yu destekçileriyle istikrarlı bir formda doldurdu.
Yenilen rakibi Leon Troçki, 1927’de Komünist Parti’den ihraç edildi, 1929’da Sovyetler Birliği’nden sürüldü ve 1940’ta Meksika’da Stalin’in bir casusu tarafından öldürüldüğü sav edildi.
LENİN NE VAKİT VE NASIL ÖLDÜ?
Lenin, felç geçirdikten sonra 21 Ocak 1924’te öldü.
Komünist Parti’nin önderleri, yeni Sovyet devletinin merkezi figürü olmadan meşruiyetini kaybedeceğinden tasa duyarak onun vefatına hazırlanıyordu. Rejimin vefatından sonra meşruiyetini garanti altına almak için sembollerden ve mitlerden oluşan bir ‘Lenin kültü’ inşa ettiler.
Bu kült projesinin bir kesimi olarak, Lenin’in bedeni mumyalandı ve bir haftalık merasim ve ritüelden sonra sergilendi.
