Amerikalı direktör William Friedkin sinema dalına belgeseller yaparak girdi. Kanunun Kuvveti (1971), Şeytan (1973), Dehşetin Bedeli (1977), Devriye (1980), To Live and Die in LA (1985), Vur Buyruğu (2000), Başkaldırış (2003), Böcek (2006), Katil Joe (2011) üzere uzman çalışmalar gerçekleştirdi.
Yönetmen, senarist, üretimci William Friedkin’in filmografisinde kült klasiğe dönüşen Şeytan’ın yeri bambaşkaydı. Sinemacı meslek ömrünü Şeytan’dan evvel ve Şeytan’dan sonra olmak üzere iki periyoda ayırmıştı. “Şeytan’ı çektikten sonra ömrüm tümüyle değişiverdi. Giderek yalnızlaştım. Çok para kazandım. Sinemalarında hakikaten kopuk olan Stanley Kubrick’e yakışır bir hayat sürdüm. Sinemalarım gerçekle direkt doğruya bağlantılıdır” diyen Friedkin, Şeytan’ın onu fizikî ve tinsel manada etkilediğini açıklamıştı.
İYİLİK VE KÖTÜLÜK
William Friedkin mesleği müddetince enteresan seçimler yapmış bir yaratıcıydı. Gişe sinemaları onun usulü değildi. “Süper kahramanlara inanmıyorum, düzgün ve berbata inanıyorum. Benim karakterlerim karmaşık kişilikler. İçsel dünyalarında acı çekiyorlar, müspet aksiyonlara girişmiyorlar” diyen Friedkin sinema dalında özgürlük olmadığını, sinema yapmanın finansal ödünler vermek olduğunu belirtmişti. Bağımsız ve özgür olmak içinse yaratıcının tıpkı vakitte üretimci olması gerektiğini vurgulamıştı. Chicago’lu orta sınıf bir ailenin çocuğu olan Friedkin sinema ve genel kültürünü diğerlerini dinleyerek edindi. “Sinemada karakterler davranışlarıyla, aksiyonlarıyla bütünleşirler” diyen sinemacı, aksiyonun psikolojiyi beraberinde getirdiğini irdelemişti: Kanunun Kuvveti’ndeki takip sahnesi salt izleyiciyi etkilemek için değildi, başkahramanın ruh halini, saplantısını, paranoyasını da yansıtıyordu. Ünlü takip sahnesini müsaadesiz, grubun ömrünü tehlikeye sokarak çektiğini belirten direktör biri ölseydi mahpusa gireceğini belirtmişti. Şeytan’da Ellen Burstyn kabloya takılarak kuyruksokumu kemiğini kırmıştı. Gerçeği elde etmek için her şeyi yapmaya hazırdı. Dehşetin Bedeli’nde 12 dakikalık köprü geçme sahnesi için üretimcilere 3 milyon dolar ödetti.
SINIRLARI AŞMAK
Bazı sinemalarının politik mesajlar taşıdığı, Devriye’nin homofobik olduğuna, Vur Emri’nin vefat cezasını savunduğuna direktör hiç katılmadı: “Hiçbir vakit siyaset yapmam. Her vakit etrafa bir belgeselci üzere yaklaşırım” demişti. Böcek ile Katil Joe, tek yerde geçen ruhsal tansiyonlar Tracy Letts’in oyunlarından uyarlandılar. “Letts bana anti kahramanların şiddet içeren dünyalarına, tutkularına, aşırılıklarına hakikat uzanan tinsel bir seyahat sundu. Yaş aldıkça daha bilgili olunuyor, karakterlerinizin psikolojilerini daha güzel kavrıyorsunuz, onlarla birlikte hudutları aşabiliyorsunuz” demişti ebediyen gerçeğin peşinde olan, anti kahramanların sıra dışı hikayelerini anlatan, Yeni Hollywood Akımı’nın öncülerinden William Friedkin.
