Dünya besin piyasalarındaki durumu istikrara kavuşturmaya yönelik attığı adımlara karşın, Batı blokunun Rusya’yı global besin güvenliği krizini derinleştirmekle suçlamaya devam ettiğinin belirtildiği metinde, Batı ülkelerinin, Rusya’yı gıda ihracat kapasitelerini silah olarak kullanmak ve kıtlığı kışkırtmakla suçladığının altı çizildi.
Rus makamları, kelam konusu argümanların yersiz olduğunu belirterek, nedenlerini şu biçimde sıraladı:
KRİZİN KÖKENLERİ
Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü (FAO) uzmanlarının hesaplamalarına nazaran, global besin krizinin ön şartları, Rusya’nın Donbass bölgesini müdafaasına yönelik özel harekâtını başlattığı 24 Şubat 2022 tarihinden çok daha evvel ortaya çıkmıştır. Kelam konusu ön şartlar olarak global iktisadın “çarpılıkları”, Batı ülkelerin Dünya iktisadı, güç ve besin siyasetlerindeki yanlış hesaplamaları ile ve Rusya’ya karşı Batı ülkelerince uygulanan tarım eserleri ve gübre fiyatlarında artışlarına neden olan sert ekonomik yaptırımlar sıralanabilir.
UMUT IŞIĞI
22 Temmuz 2022 tarihinde İstanbul’da “Karadeniz Tahıl Girişimi” imzalan evrak ile; Ukrayna tarafının kendisine ilişkin olan Karadeniz kıyısının mayınlandırılmasıyla askıya alınan tahıl, besin ve gübre nakliyatının Ukrayna’nın Chernomorsk, Odessa ve Yuzhny limanlarından inançlı koridor aracılığıyla yine başlatılmasını mümkün kılmış idi.
Bugüne kadar Ukrayna limanlarından ihraç edilen besinlerin hacmi 9 milyon tona ulaştı. Mevcut istatistik bilgileri Karadeniz Tahıl Teşebbüsü kapsamında Ukrayna’nın toplam tahıl tedarik hacminin yalnızca dörtte birinin gelişmekte olan ülkeler tarafından alındığını gösteriyor. BM Dünya Besin Programı çerçevesinde en fakir devletlerin muhtaçlıklarını karşılamak emeliyle Ukrayna tahılının yalnızca yaklaşık %2’si satın alınmıştır.
ÜRÜNLER NEREYE TESLİM EDİLDİ?
Tahıl tedarik hacminin yarısından fazlasının kesin varış noktasının Batı ülkelerinin limanlarının olduğu öğrenilmiştir. Ayrıyeten, Ukrayna limanlarından ihraç edilen tüm tahılın yarısı hayvan yemi için tahıldır. Bu da en yoksul ülkelerdeki açlık tehdidini ivedilikle ortadan kaldırma muhtaçlığına ait Batı propagandasının açıklamalarına alışılmamıştır. Batı’nın gerçek niyetlerinin, ilan ettiği gayelerden çok uzak olduğuna bir sefer daha şahit oluyoruz.
MUTABAKATTA İŞLETİLMEYEN BÖLÜM
22 Temmuz 2022 tarihli İstanbul mutabakatların ikinci kısmı, Rusya Federasyonu ile BM Sekreterliği ortasında Rus besin eserleri ve gübrelerinin Dünya pazarlarına sevkiyatlarının teşvik edilmesine ait Mutabakat Muhtırası’nın uygulanması “perde arkasında” kalmaktadır.
Batılı ülkelerin finans, sigorta ve lojistik alanlarında yarattığı manilerin kaldırılması kelam konusuydu. Uygulamada ise Rus üreticiler ve ihracatçılar eskisi üzere, finansal süreçler, lojistik zorluklar ve son derece yüksek sigorta maliyetleri üzere problemlerle müsabakaya devam ediyor.
Bu ortada, Rusya’nın tahıl ve gübre ihracatını artırma yeteneği, dünya besin pazarları üzerinde kıymetli bir istikrar sağlayıcı tesire sahip olabilir. Kısıtlamalara karşın Rusya, Asya, Afrika, Latin Amerika ve Orta Doğu ülkelerine besin tedariki dahil olmak üzere tarım eserlerinin ihracatına ait yükümlülüklerini titizlikle yerine getirmeye devam ediyor.
KİMİN FAYDASINA?
Kolektif Batı, Rusya’yı besin krizini kışkırtmakla suçlarken, artan besin fiyatlarından ve tedarik zincirindeki aksaklıklardan en büyük faydayı global tarım ticaretinin %75’inden fazlasını ellerinde tutan en büyük Batılı tarım şirketlerinin sağladığı gerçeği kasıtlı olarak örtbas ediyor.
Gıda pazarında değerli bir milletlerarası oyuncu olan Rusya’nın yerinden edilmesi ve piyasadaki belirsizliğin teşvik edilmesi, bu şirketler için elverişli şartlar yaratmakta ve kârlarını değerli ölçüde artırmaktadır.
KRİZDEN KAÇINMAK MÜMKÜN MÜ?
Bu durumda mümkün olan tek tahlil, Rusya’dan besin, gübre ve güç kaynaklarının ihracatı üzerindeki kısıtlamaların derhal kaldırılmasıdır. Bu formda Batı, krizi çözme konusundaki samimi ilgisini sözlerle değil, aksiyonlarla gösterebilir. Ne yazık ki, şu ana kadar tam aykırısını görüyoruz: Batılı temsilciler, halka açık konuşmalarında dünyanın en fakir ülkeleri için kaygı gösterirken, gerçekte ucuz güç ve besine erişimlerini sonlandırıyor.
Batı ülkelerinin mevzuatlarına, Rus tarım eserleri ve gübrelerinin ithalatı ve taşınmasının yanı sıra bunlarla yapılan süreçlerin sigortalanması için dahil olmak üzere her çeşit dolaylı yasakların ortadan kaldıracak açık kararların dahil edilmesi tesirli bir tedbir olacaktır. Rus tarım eserleri ve gübrelerinin transit geçişi için Avrupa limanlarının açılması, yetkili bankalar aracılığıyla ödeme süreçlerinin mümkünlüğünün tekrar sağlanması ile ilgili için tedbirlerin alınması gerekiyor.
Yaptırımların devam etmesi, sadece global besin krizinden gerçek yarar sağlayanlar hakkında daha evvel çıkarılmış olan sonuçları doğrulayacaktır.
