Rekabet Kurumu, zincir market açılışları için aralık ikazında bulunarak, “belirlenecek bir aralık çapında birebir ekonomik bütünlük içerisinde yer alan perakendecilerin ikinci bir şube açmalarının yasaklanabileceğinin ve tekrar bu teşebbüslerin tıpkı çap içerisinde bir devralma süreci yapmasının engellenebileceğin değerlendirildiğini” bildirdi.
Kurum tarafından hazırlanan “Türkiye Süratli Tüketim Malları Perakendeciliği Kesim İncelemesi Son Raporu”nda, bölümde alıcı gücünün berbata kullanılmasının engellenmesi hedefiyle birtakım düzenlemelerin hayata geçirilmesi gerektiği belirtildi.
Bu çerçevede “Perakende Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi Taslağı”nda yer alması gereken kararlara ait kimi teklifler şöyle sıralandı:
REKLAM İÇİN TEDARİKÇİNİN ÖDEME YAPMASININ YASAKLANMASI
“Kanun taslağında haksız ticari uygulamalara ait olarak, bozulabilir ziraî eserler ve besin eserleri bakımından 30 günü aşan ödeme vadelerinin, başka ziraî eserler ve besin eserleri bakımından 60 günü aşan ödeme vadelerinin, bozulabilir besinlerde kısa müddette yapılan iptal bildirimlerinin, alıcının tek taraflı mukavele değişikliklerinin, kayıp ve bozuk mal riskinin tedarikçiye transferinin yasaklanması gerektiği düşünülmektedir.
Aynı düzenleme kapsamında, satılmayan eserlerin iadesinin, listeleme, raf ve stok bedellerini tedarikçinin ödemesinin, promosyon, pazarlama ve reklam için tedarikçinin ödeme yapmasının yasaklanmasına yahut bu konularda perakendecilerce fiyat talep edilebilmesinin lakin taraflar ortasında bu tarafta bir mukavele bulunması durumunda kelam konusu olabileceğine yönelik düzenleme yapılmasına gereksinim vardır.”
PERAKENDE DALI İÇİN BAĞIMSIZ ÜNİTE TALEBİ
Bu düzenlemelerin takibi ve kontrolü için bağımsız bir ünitenin tesis edilmesi talep edilen raporda, şu sözler kullanıldı:
“Söz konusu ünitenin vazifeye has yapılandırılması, şikayet yahut resen inceleme yapma yetkilerini haiz olması, habersiz inceleme yapma yetkisinin olması, bilgi isteme, para cezası tesis etme, ihlali direkt sonlandırma üzere yetkilerle donanması gerekmektedir. Haksız ticari uygulamaların önlenmesine yönelik tesis edilecek para cezalarının caydırıcı nitelikte olması, caydırıcılığın sağlanması için idari para cezasının teşebbüs cirosu üzerinden tesis edilmesi ve tekerrür halinde cezada artırım imkanının bulunması gerektiği düşünülmektedir.”
Zincir marketlerin yeni mağaza açılış müsaadelerinin nüfus kriterine bağlanmasının rekabet zıddı kimi tesirlerinin olabileceğine işaret edilen raporda, bu nedenle kelam konusu düzenlemenin hayata geçmemesinin yerinde olacağı bildirildi.
Raporda, zincir mağazaların uzaklık kaidesine ait ise şunlar kaydedildi:
“Mağaza açılışlarına yönelik olarak, belirlenecek bir aralık çapında birebir ekonomik bütünlük içerisinde yer alan perakendecilerin ikinci bir şube açmalarının yasaklanabileceği ve yeniden bu teşebbüslerin tıpkı çap içerisinde bir devralma süreci yapmasının engellenebileceği bedellendirilmektedir. Hakikaten muhakkak bölgelerde birbirlerine çok yakın uzaklıklarda tıpkı kümeye ilişkin zincir mağazalar görülebilmekte, bu durum o bölgeye yeni bir perakendecinin girişini önleyici sonuçlar doğurabilmektedir. Bu nedenle hususa ait düzenlemenin pazarda rekabetçi manada olumlu tesirler doğuracağı görüşü taşınmaktadır.”
“İNDİRİMLİ OLACAĞI DUYURULAN ESER MAĞAZADA OLMALI”
Raporda, süratli tüketim malları perakendeciliğinde bölümün rekabetçi yapısına olumsuz tesir edebilecek yahut tüketicilerin yanıltılmasına neden olabilecek kimi uygulamalara yönelik olarak kimi düzenlemelerin yapılabileceğine işaret edildi.
İndirimli olacağının duyurulduğu (geleneksel medya, toplumsal medya yahut sair duyuru ve reklamlarla) mühlet boyunca eserin, mağazada bulunmasının ve bu mühlet boyunca eserin duyurulan indirimli fiyattan satılmasının sağlanmasının gerektiği vurgulanan raporda, “Tüketiciler şikayetlerinde birçok vakit misal konuları gündeme getirmişler, indirimli olacağı duyurulan eserlerin perakendecilerde bulunamadığını belirtmişlerdir. Bu düzenlemenin hem tüketicinin, hem de rekabetin korunması ismine yarar sağlayacağı değerlendirilmektedir” tabiri kullanıldı.
ÖZEL AMBALAJLI ESER UYARISI
Raporda, tedarikçilerin tek bir zincir market için özel gramajlı eser üretmesine yönelik yapılan mutabakatların engellenmesi gerektiğinin değerlendirildiği bildirilerek, şunlar kaydedildi:
“Bu bağlamda, eserlerin bilinen yahut standart ambalajlarından farklı olarak muhakkak bir boyutunun münhasıran yalnızca bir perakendeci için üretilebildiği görülebilmektedir. Bu uygulamalar bölümde yaygınlaşmaktadır. Bu mutabakatların, rekabeti olumsuz tarafta etkileme ihtimali olduğu üzere bu muahedeler tüketicilerde de çeşitli yanılsamalara yol açabilmektedir. Kelam konusu gramaj-ambalaj-boyut farklılıklarının tüketici tarafından çarçabuk algılanıp algılanamayacağına bakılmaksızın, yalnızca bir perakendeciye özel aşikâr bir ambalaj üretilmesinin yapılacak bir düzenleme ile yasaklanabileceği düşünülmektedir.”
