Dünya genelinde erkekler ortasında en sık görülen kanser çeşidi olan akciğer kanserinin bayanlarda 3. sırada yer aldığını ve ehemmiyetini koruduğunu söyleyen Medical Park Ordu Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Huri Özkan Yılmaz, Akciğer Kanseri Farkındalık Ayı (kasım) hasebiyle kıymetli ihtarlarda bulundu.
AKCİĞER KANSERİ RİSK FAKTÖRLERİ
Akciğer kanserlerinin yaklaşık yüzde 90’ının tütün ve tütün eserlerinin kullanımı ile oluştuğunu, münasebetiyle sigara içiminin engellenmesiyle akciğer kanseri teşhisinin birebir oranda önlenebileceğinin altını çizen Uzm. Dr. Huri Özkan Yılmaz, akciğer kanseri oluşumundaki risk faktörleri hakkında şu bilgileri paylaştı:
“Pasif içicilik (sigara), akciğer kanseri istikametinden aile hikayesinin varlığı, birtakım vitaminler, radon/asbest üzere kimyasallara maruziyet, arsenik üzere endüstriyel eserlere maruziyet, radon gazı, radyasyon maruziyeti, birtakım organik kimyasallar, hava kirliliği ve tüberküloz akciğer kanseri oluşunda risk faktörleri ortasında yer almaktadır. Bu etkenlerden birtakımı kaçınılabilir risk faktörleri (tütün ve tütün eserleri kullanımı gibi) iken kimileri değiştirilemez risk faktörüdür (ailesel akciğer kanseri hikayesinin varlığı gibi).
HİÇ SİGARA İÇMEYENLERDE DE GÖRÜLEBİLİR
Sigara kullanımının akciğer kanserinin en sık görülen nedeni olduğunu söyleyen Uzm. Dr. Huri Özkan Yılmaz “Günlük içilen sigara sayısı, sigara içme mühleti, sigaraya başlama yaşı (ne kadar erken başlanırsa risk o oranda artar), dumanı derin çekme, sigaranın içeriğindeki katran ölçüsü ile kanser gelişme riski artar” diye konuştu.
Uzm. Dr. Yılmaz kelamlarına şöyle devam etti:
“Sigara dumanına pasif olarak maruz kalınması da akciğer kanseri riskini artırmaktadır. Kendileri sigara içmedikleri halde konut yahut işyerlerinde pasif olarak dumana maruz kalan bireylerde akciğer kanseri gelişme riski yüzde 20-30 oranında artmaktadır. Sigaranın bırakılması durumunda akciğer kanseri ihtimali vakitle azalmakta, sigara bırakıldıktan 10-20 yıl sonra hiç içmemişlerin seviyesine yaklaşmaktadır. En değerli risk faktörü tütün kullanımı olmakla birlikte, akciğer kanserinin hiç sigara kullanmamış bireylerde de görülebileceği unutulmamalıdır.”
EN SIK GÖRÜLEN 10 BELİRTİ
Akciğer kanserinin en sık görülen belirtilerinden bahseden Uzm. Dr. Huri Özkan Yılmaz, şunları söyledi:
“Giderek artan öksürük: Akciğer kanserinin birinci belirtileri ortasında yer alan öksürük, çoğunlukla öbür nedenlere bağlı olduğu düşünülerek gereğince önemsenmiyor. Halbuki iki haftadan uzun süren, giderek artan ve nedeni belirlenemeyen inatçı öksürük, akciğer kanserinin temel göstergesi olarak karşımıza çıkıyor. Bunun yanında balgamda kan görülmesi yahut balgam renginin koyu kahverengi olması da akciğer kanserinde kıymetli belirtiler olarak biliniyor.
Göğüs ağrısı: Tekrar pek çok nedenden kaynaklanabilen göğüs ağrısı da, aslında akciğer kanserinin temel belirtileri ortasında yer alıyor. Göğüs ağrısı derin nefes alırken, öksürürken yahut gülerken artıyorsa, vakit kaybetmeden doktora başvurmak gerekiyor.
Nefes darlığı: Nefes darlığı ve hırıltılı soluma üzere solunumsal belirtiler akciğer kanserinin tüm evrelerinde ortaya çıkabiliyor. Sinsi gelişen akciğer kanserinin kıymetli bir göstergesi olan nefes darlığı, gerektiği formda önemsenmiyor. Yaşlı ve kilolu şahıslar nefes darlığını yaşlarına bağlarken, genç bireyler de işlerinin yoğunluğundan doktora gitmeyi ihmal ettiklerini belirtiyorlar. Fakat akciğer kanserinde erken teşhisin hayati ehemmiyete sahip olduğunun unutulmaması gerekiyor.
İştahsızlık ve kilo kaybı: Bilhassa etkin sigara içen şahıslar, iştahsızlığı olursa kesinlikle bir doktora istişareli. Nedeni belirlenemeyen kilo kaybı da akciğer kanserinin kıymetli belirtileri ortasında yer aldığından, ihmal edilmemeli.
Ses kısıklığı ve yutma zahmeti: Akciğer kanserinin belirtilerden biri olan ses kısıklığı ve yutma zahmeti de tıpkı başka belirtiler üzere birçok nedenden kaynaklanabiliyor. Buna rağmen, soğuk algınlığı üzere bir durum olmaksızın gelişen ses kısıklığında da doktora görünmek gerekiyor. Teşhis için kişinin yakınmaları, hikayesi ve muayene bulguları epey ehemmiyet taşıyor.
Halsizlik: Akciğer kanserinde çabuk yorulma, daima yorgunluk hissi ve halsizlik de atlanmaması gereken, sık görülen belirtiler ortasında. Türkiye’de çok yaygın olan demir eksikliği anemisinden mevsimsel koşullara, günlük hayatın ağır koşuşturmacasından ruhsal zahmetlere dek birçok nedenden kaynaklanabilen halsizlik günlük hayatı olumsuz etkilemeye başladıysa ve teneffüs şikayetleri de eşlik ediyorsa akciğer taraması yaptırılmasının ihmal edilmemesi gerekiyor.
Parmaklarda çomaklaşma: El ve ayak parmaklarının uçlarındaki yumuşak dokunun şişip yuvarlaklaşmasıyla oluşan çomaklaşmanın yavaş ve ağrısız gelişmesi, akciğer kanseri dışı nedenlerden kaynaklandığını gösteriyor. Lakin süratli ve ağrılı gerçekleşmesi, akciğer kanseri belirtileri ortasında yer alıyor.
Vücut ağrısı: Ülkemizde bilhassa sırt ve omuz ağrısı şikayetlerine sıkça rastlanırken, masa başı çalışanlar bunu çoğunlukla duruş bozukluğu ve uzun saatler bilgisayar başında çalışmanın yol açtığı bir sorun olarak değerlendirebiliyor. Halbuki akciğer kanserinin yayılması durumunda sırt ağrısı, omuz ağrısı, kürek kemiği ağrısı, kol, bacak ağrısı ya da beyne sıçramışsa şiddetli baş ağrısı değerli belirtiler olarak kendini gösteriyor. Uzunluğunda ve köprücük kemiğinin üzerindeki bezelerde büyüme ise, bilhassa akciğer kanserine işaret ediyor.
Sık tekrarlayan enfeksiyon: Bronşit ve zatürre üzere teneffüs yolu enfeksiyonlarının sık tekrarlaması ve iyileşmemesi de akciğer kanserinin belirtilerindendir. Bilhassa 15 yıldan daha uzun müddet günde bir paket sigara içen ya da sigarayı bırakmasının üzerinden 15 yıl geçmemiş olan bireylerde kesinlikle yılda bir defa tarama öneriliyor. Bilimsel çalışmalar; 55-74 yaş ortasındaki ağır sigara içme hikayesi olan şahıslarda düşük doz akciğer tomografisi ile akciğer kanserini erken saptamanın mümkün olduğunu ortaya koyuyor. Birinci evre denilen erken evrede tedavi ile muvaffakiyet oranı yüzde 80-90’ı bulabiliyor. Bu nedenle uzun yıllar sigara içmiş bireylerin hiçbir şikayetleri bulunmasa da nizamlı denetime gitmeleri koşul.
Göz kapağında düşme: Göz kapağında düşme ve göz bebeğinde küçülme ile yüzün birebir tarafında terleme olmaması da akciğer kanserine işaret edebiliyor. Bu durum tıpta Horner sendromu olarak isimlendiriliyor. Şayet bu belirtilerden birine ya da birkaçına sahipseniz vakit geçirmeden bir göğüs hastalıkları uzmanına başvurun. Bu belirtiler diğer rahatsızlıkların göstergesi olabilir, kesinlikle akciğer kanseri manasına gelmeyebilir, fakat altında yatan nedenin araştırılması ve tedavi edilmesi gerekir. Doktorunuz akciğer kanserinden şüphelenirse ileri tetkik teknikleriyle teşhis koyacaktır. Akciğer kanserinin erken evrede teşhisi ile tedavi talihinin yüzde 85-90 olduğu unutulmamalıdır.”
