Küresel çapta enflasyonist baskıların artacağı beklentileriyle merkez bankalarının agresif faiz artırımları devam ederken, Fed’in akabinde dün İngiltere, Norveç, İsviçre, Tayvan, Güney Afrika, Endonezya ve Filipinler merkez bankaları da siyaset faizinde artırıma gitti.
DÜNYA GENELİNDE NEGATİF FAİZ UYGULAYAN TEK MERKEZ BANKASI
Japonya Merkez Bankası (BoJ) ise emsallerinin bilakis ultra gevşek para siyasetini değiştirmeyerek dünya genelinde negatif faiz uygulayan tek merkez bankası pozisyonuna geldi.
Agresif faiz artırım sürecinin devam etmesi, resesyon telaşlarının derinleşmesini beraberinde getirirken, gelişmiş ülke tahvil piyasalarında satışlar hızlandı.
Bu gelişmelerle dün New York borsasında satıcılı seyir sürdü ve Dow Jones endeksi yüzde 0,35, S&P 500 endeksi yüzde 0,84 ve Nasdaq endeksi yüzde 1,37 bedel kaybetti. ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 3,72’yle Şubat 2011’den bu yana en yüksek seviyeyi gördü. Dolar endeksi 111,8’le son 20 yılın tepesini test ettikten sonra 111,4’te dengelendi. ABD’de endeks vadeli kontratlar yeni güne de düşüşle başladı.
STERLİN/DOLAR PARİTESİ YILIN EN DÜŞÜK DÜZEYİNİ GÖRDÜ
Avrupa tarafında dün İngiltere Merkez Bankası (BoE), siyaset faizini 50 baz puan artırarak yüzde 2,25 ile son 14 yılın en yüksek düzeyine çıkardı. Art geriye 7. sefer faiz artırımına giden Banka’nın kararının akabinde sterlin/dolar paritesi 1,1212’yle 37 yılın en düşük düzeyini gördü. İsviçre Merkez Bankası da dün siyaset faizini 75 baz puan artırarak 8 yıldır süren negatif faiz devrine son verirken, İsviçre frangı, dolar karşısında yüzde 1’in üzerinde bedel kaybetti. Tıpkı gün faiz kararını açıklayan Norveç Merkez Bankası da siyaset faizini beklentiler doğrultusunda 50 baz puan artırarak yüzde 2,25’e yükseltti.
Kararlar sonrası 10 yıllık tahvil faizi İngiltere’de 14 yılın tepesini görürken, İsviçre’de 3 ayın en yüksek düzeyine çıktı. Almanya’nın 10 yıllık tahvil faizi de Eylül 2013’ten sonra birinci sefer yüzde 2’yi test etti.
Bu gelişmeler sonrası para piyasalarında, Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) ekim ayı toplantısında siyaset faizini 75 baz puan artıracağı ve yıl sonunda yüzde 3’ün üzerine çıkaracağı beklentileri fiyatlanmaya başladı.
Avrupa’da yüksek faiz devrinin gelecekte devam edeceğine ait beklentiler, halihazırda güç kriziyle gayret edilen ve enflasyonist baskıların sürdüğü bölgede resesyon tasalarını artırdı. Kelam konusu tasalarla Stoxx 600 endeksi dün Şubat 2021’den bu yana en düşük seviyeyi görürken, Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 1,84 ve Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 1,87 azalışla 2,5 ayın en makus kapanışını gerçekleştirdi. İngiltere’de FTSE 100 endeksi de yüzde 1,08 kıymet kaybıyla 20 günün en düşük düzeyinden kapandı. Avro/dolar paritesi dün 0,9809 ile Ekim 2002’den bu yana en düşük düzeye gerilemesinin akabinde bugün 0,9830’da dengelenirken, Avrupa’da endeks vadeli kontratlar yeni güne de düşüşle başladı.
DOLAR/YEN PARİTESİ GERİLEDİ
Asya’da dün BoJ, yüzde eksi 0,1 seviyesinde bulunan faiz oranı ve ultra gevşek para siyasetinde değişikliğe gitmedi. BoJ Lideri Haruhiko Kuroda’nın toplantı sonrası yaptığı açıklamada faiz oranlarını yükseltmeyi şimdilik değerlendirmediklerini, güçlü mali gevşemeye kararlı bir biçimde devam edeceklerini vurgulaması ile dolar/yen paritesi süratle gerileyerek 146 ile son 24 yılın en düşük düzeyine indi. Bu gelişme sonrası ülkede Haziran 1998’den sonra birinci kere döviz piyasasına müdahale geldi.
Dolar/yen paritesi dünkü müdahale sonrası yüzde 4’e yakın geriledi ve 142 düzeylerinde dengelendi.
Bu gelişmelerle kapanışa yakın Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,6 ve Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 1,7 bedel kaybetti. Japonya’da ise resmi tatil nedeniyle piyasalarda süreç gerçekleştirilmedi.
MERKEZ BANKASI POLİTİK FAİZİNİ DÜŞÜRDÜ
Yurt içinde ise dün Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) siyaset faizini 100 baz puan indirerek yüzde 12’ye çekerken, karara metninde global büyümeye yönelik belirsizliklerin ve jeopolitik risklerin arttığı bir devirde finansal şartların destekleyici olmasının değerine işaret edildi.
Küresel çapta azalan risk iştahına rağmen alıcılı bir seyir izlenen Borsa İstanbul’da, BIST 100 endeksi dünya genelinden müspet ayrışarak günü yüzde 1,53 artışla 3.295,27 puandan tamamladı. Dolar/TL, dün 18,4032 ile doruğunu görmesinin akabinde bugün bankalararası piyasanın açılışında 18,3520’den süreç görüyor.
Analistler, merkez bankalarının artan enflasyonist baskılar karşısında agresif faiz artırımlarına devam edeceği beklentileri ile resesyon kaygılarının derinleştiğini belirterek, bu durumun piyasalarda risk iştahının düşük seyretmesine neden olduğunu söyledi.
Bugün Fed Lideri Powell’ın açılış konuşmasını yapacağı ve “Salgın sonrası iktisada geçiş” temasıyla düzenlenecek “Fed Listens” aktifliğinin takip edileceğini aktaran analistler, data gündeminde ise ABD ve Avrupa’da açıklanacak imalat sanayi ve hizmet bölümü PMI datalarının izleneceğini bildirdi.
Analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 3.200 puanın takviye, 3.300 ve 3.370 düzeylerinin direnç pozisyonunda bulunduğunu söz etti.
