Medikal Onkoloji Uzmanı Doç. Dr. Burak Civelek, sigaradan uzak durmak, tertipli idman, istikrarlı ve nizamlı beslenme ile fazladan güneş ışınına maruz kalmamanın, bireylerde kanser riskini yüzde 50’ye yakın azalttığını söyledi.
Kanserin, bedendeki hücrelerin denetimsiz çoğalması yahut ölmesi gereken hücrelerin ölmemesi sonucu ortaya çıktığını anlatan Civelek, ortalama ömür müddetinin uzaması, yeni tedaviler, kanser taramaları üzere nedenlerle kanserdeki farkındalığın son 20-30 yıl içerisinde kıymetli seviyede arttığını vurguladı.
Civelek, “Kanser aslında insanlık tarihi kadar eski bir hastalık. Söz kökeni olarak da ‘yengeç’ demek. Evvelce hekimler kanserden vefat edenleri incelediğinde organlara sıkı sıkıya yapışmış, onları güçsüz bırakmış bir yapı görüyorlar, bunu yengece benzetiyorlar. Kanser derken temelinde 2 binden fazla farklı hastalıktan bahsediyoruz. Bir göğüs ile akciğer kanseri yahut birinci evre ile dördüncü evresi tıpkı hastalık değil. Her birinin tedavisi farklı” diye konuştu.
“ÖLÜMCÜL DENİLEN BİRÇOK CİNS ARTIK KRONİK HASTALIK SEVİYESİNDE”
Kanser tedavisinde son 20 yılda çok önemli gelişmeler yaşandığına işaret eden Civelek, “Ölümcül denilen birçok kanser çeşidi artık kronik hastalık düzeyine gelmeye başladı. Evvelden ileri evre bir akciğer kanseri hastasını aylar içerisinde kaybederken, artık çok daha uzun bir müddet yaşadığına, hastalığının küçülüp yok olabildiğine şahit oluyoruz.” dedi.
Doç. Dr. Burak Civelek, klasik kemoterapilerin yanında hormonal tedavilerin, son 10-15 yılda direkt kanser hücrelerine tesir eden “hedefli tedavi” olarak isimlendirilen ilaçların geliştirildiğini belirtti.
Son 5-10 yılda ise kansere karşı kişinin bağışıklık sistemini aktifleştiren immünoterapi periyodunun başladığını, akıllı ilaçların devreye girdiğini de aktaran Civelek, şunları kaydetti:
“Şu anda bile birtakım kanser cinslerini kronik hastalık düzeyine getirmeyi başardık. Umudumuz, ilerleyen yıllarda bütün kanser tiplerinin bu duruma gelmesi. Hala maalesef çok bariz yol kat edemediğimiz tümörler var lakin onlarla ilgili çalışmalar da süratli bir biçimde devam ediyor. Önümüzdeki 15-20 yıl içerisinde kanser tedavisinde çok daha farklı şeyleri konuşacağıma eminim.”
TÜRKİYE’DE BAYANLARDA EN SIK GÖĞÜS VE AKCİĞER KANSERİ GÖRÜLÜYOR
Doç. Dr. Civelek, genel olarak “kanser arttı” algısının yanlışsız olmadığını vurgulayarak, kanserin ve kanser cinslerinin görülme sıklıklarının ülkeden ülkeye hatta coğrafik pozisyona nazaran değiştiğini lisana getirdi.
Japonya’da mide kanserinin, ABD yahut Avrupa’da ise göğüs kanserinin daha sık görüldüğüne dikkati çeken Civelek, “Ülkemizde şu an en sık görülen kanserler bayanlarda göğüs ve akciğer kanseriyken erkeklerde prostat ve akciğer kanseri. Jinekolojik dediğimiz bayan hastalıklarıyla ilgili kanserler biraz daha alt sıralarda, mide-bağırsak sistemiyle ilgili kanserler ise 3-4’üncü sırada yer alıyor.” bilgisini verdi.
“SİGARA YASAKLARI SAYESİNDE AKCİĞER KANSERİ AZALABİLİR”
Bazı kanser cinslerinin azalma eğilimine girdiğini anlatan Civelek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Örneğin, rahim ağzı kanseri evvelden bayanlarda en sık görülen ikinci kanser cinsiydi. Lakin HPV aşılamaları ve tarama programları sayesinde rahim ağzı kanseri 6-7’nci sıralara kadar geriledi. Sigara yasakları ve buna ahenk sayesinde ileriki periyotlarda Türkiye’de akciğer kanseri görülme sıklığının daha da azalacağını düşünüyorum. Buna karşılık göğüs ve cilt kanseri üzere kimi kanserler de artış gösteriyor, daha sık görüyoruz. Türkiye’de göğüs kanseri görülme sıklığı ortalama 100 binde 45, cilt kanseri ise biraz daha az. Biz bu noktada en sık görülmesi değil, kendi içindeki sıklık artışını dikkate alıyoruz.”
KANSERE YAKALANMAMAYI SAĞLAYACAK ÖNLEMLER
Doç. Dr. Burak Civelek, ailesel faktörlerin dışında kansere yakalanmamayı sağlayacak tedbirlerin bulunduğuna dikkati çekerek, “Her bireyin kansere yakalanma riski vardır. Lakin birtakım tedbirlerle şahısta kanser görülme riski azaltılabilir. En düzgün kanser hiç yakalanılmayan kanserdir. Kanser riskini azaltmak için dört temel teklif var, bunları yaparak bireyler kanser riskini yüzde 50’ye yakın azaltabilir. Bu çok önemli bir oran” dedi.
Bu tekliflerin güç olmadığının altını çizen Civelek, şunları paylaştı:
“Kanser riskini azaltacak dört tekliften en değerlisi sigaradan uzak durmak. Şu an bayanlar ve erkeklerde en sık görülen, en çok vefata sebep olan akciğer kanseri ve bunun bilinen en büyük risk faktörü de sigara kullanımı. Bir öbür tedbir sistemli idman yapmak, daima TV karşısında oturan, nizamlı spor aktivitesi bulunmayan bireyler kanser riskini de artırıyor. Üçüncüsü istikrarlı ve nizamlı beslenme. Mümkün olduğu kadar zerzevat ve meyveden yüklü beslenme, ülkü kiloyu korumak hami tedbirlerden bir tanesi. Sonuncusu da güneş ışınlarına dikkat etmek, fazladan güneş ışınına maruz kalmamak. Zira bu cilt kanseri riskini artırıyor. Şahıslar bu dört faktöre dikkat ederek, kanser riskini yarı yarıya azaltabilir.”
“KANSERDE ERKEN EVREDE TEDAVİYLE MUVAFFAKİYET BAHTI ARTIYOR”
Ailesel kanserlere karşı daha erken taramalara başlanmasının değerli olduğunu belirten Civelek, Türkiye’de tarama programında yer alan göğüs, rahim ağzı ve kalın bağırsak kanserine karşı yaşı gelen herkesin taramalarını yaptırması gerektiğini aktardı.
Akciğer kanserinde ise ağır sigaraya maruz kalanların akciğer tomografisi çekilebileceğini, bunun erken tanıya imkan sağlayabileceğini söyleyen Civelek, “Kanseri erken evrede yakaladığımızda hem tedavi müddeti kısalıyor hem de daha az ve düşük yan tesirli ilaçlarla daha yüksek muvaffakiyet sağlanabiliyor. Bu nedenle tertipli tarama programları çok önemli” sözünü kullandı.
