Kalp ve damar hastalıkları dünyada vefata yol açan etkenler ortasında birinci sırada yer almaya devam ediyor. Dünya Sıhhat Örgütü’nün 2020 yılı bilgilerine nazaran; dünyada yılda 18 milyon, ülkemizde de 2019 Sıhhat Bakanlığı istatistiklerine nazaran; yılda yaklaşık 200 bin kişi kalp ve damar hastalıkları nedeniyle ömrünü yitiriyor. Yapılan çalışmalar ülkemizde 30 yaş üzerindeki her 100 şahıstan 6’sının kalp krizi geçirdiğini ortaya koyuyor.
Kalp krizi neden olur?
Kalp krizi; kalbe oksijen ve besin taşıyan koroner damarlarda oluşan çok daralmaya yahut tıkanıklığa bağlı olarak kan akışının kalp kasına kesilmesi durumuna deniyor. Ansızın gelişmesi ve hastanın hayatını tehdit etmesi ise tablonun en korkutucu yanını oluşturuyor. Kalp krizi denildiğinde aklımıza ekseriyetle göğsün tam ortasında basınç yahut yük hissi biçiminde gelişen ve bazen kollara da yayılabilen şiddetli ağrı geliyor. Meğer kalp krizi, hastaların yüzde 20-30’u üzere yüksek bir oranında göğüs ağrısı olmadan ve ‘atipik’ ismi verilen ‘sinsi’ sinyallerle gelişiyor. Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Selçuk Görmez, hastaların kalp krizinin sinsi belirtilerini göz gerisi etmeden en yakın bir sıhhat kuruluşuna başvurmalarının yaşamsal kıymet taşıdığını belirterek, “Günümüzde sıhhat kuruluşuna vaktinde ulaşıldığında süratli teşhis ve tedavi sayesinde kalp krizi neredeyse hasarsız atlatılabiliyor. Lakin koroner anjiyografi sonrasında pıhtı eritici ilaç, balon ve stent üzere tedavilerden aktif sonuç alınabilmesi için kalp krizinde birinci 60 dakika içinde tıkanmış olan kalp damarının açılması gerekiyor. Ne kadar süratli müdahale edilirse, kalpte kas kaybı ve hücre mevti de o kadar az oluyor münasebetiyle, krizden sonra gelişebilecek olan kalp yetmezliği yahut ritim bozukluğu üzere önemli sıkıntılar önlenebiliyor, hastalarımız böylelikle olağan ömürlerine devam edebiliyorlar” açıklamasında bulunuyor.
Kalp krizinin belirtileri nelerdir?
Midede yanma, bulantı ve kusma
Midede yanma hissi, bulantı, kusma, kollarda uyuşma, nefes darlığı, kötülük yahut baygınlık hissi, soğuk terleme ile tansiyon düşmesi, kalp krizinin en sık görülen sinsi belirtilerini oluşturuyor. Kalbin alt yüzeyi midenin çabucak üzerinde yer alıyor. Hasebiyle kalbin alt kısmını besleyen sağ koroner damar tıkanıklıklarında mideye yönelik sinyaller gelişebiliyor. Bu durumda ortaya çıkan midede yanma, hazımsızlık hissi, bulantı ve kusma üzere yakınmaları hastalar çoklukla akşam yedikleri ağır yemeğe yahut midelerini üşütmüş olmalarına bağlıyor ve tabibe başvurmayı ihmal ediyorlar. Halbuki bu belirtilerin nedeni aslında ‘kalp krizi’ olabiliyor.
Çarpıntı, bayılma ve şuur bulanıklığı
Çarpıntı, bayılma ve şuur bulanıklığı da tekrar tek başına kalp krizinin habercisi olabiliyor.
Alt çeneye ve dişlere vuran ağrı
Özellikle alt çene ve alt çene dişlerinde oluşan ağrı da tek başına kalp krizine işaret edebiliyor. Sıklıkla efor halinde iken başlasa da istirahat ederken de görülebiliyor. Bazen tabloya boyun ve sırt ağrısı da eşlik edebiliyor.
Fenalık hissi ve çabuk yorulma
İç sıkılması, daralma hissi, hafif eforla bile gelişen nefes darlığı, çok yorgunluk ve bitkinlik üzere yakınmalarda akla birinci anda astım ile KOAH üzere hastalıklar gelse de tekrar altta yatan neden önemli koroner arter hastalığı yahut kalp krizi olabilir.
Kol, omuz ve sırt ağrısı
Sinsi gelişen kalp krizi; göğüs ağrısı olmadan her iki kolda yahut yalnızca sol ya da sağ kolda ağrı ve uyuşma belirtileriyle de karşımıza çıkabiliyor. Ağrı ve uyuşma ekseriyetle sol kolda gelişiyor. Bunun nedeni ise kalp ile alakalı olan sonların tıpkı vakitte sol kol ile de temaslı olması. Omuz ve sırt ağrısı da kollarda başlayan ağrıya eklenebiliyor.
Kalp krizi nasıl önlenir?
Kalp krizi, hastaların yaklaşık yüzde 20-30’unda tipik bir göğüs ağrısı şikayeti olmadan mide yanması, hazımsızlık, bulantı, kusma, çene ağrısı, kol uyuşması, baygınlık, çarpıntı hissi üzere sinsi belirtilerle gelişebiliyor. Reflü, gastrit, safra kesesi iltihabı yahut boyun fıtığı üzere farklı hastalıklarda görülen belirtilerle seyredebildiği için hastalar tabibe başvurmayı ihmal edebiliyor. Bu nedenle hiçbir yakınması olmasa dahi erkeklerin 40 yaşından, bayanların ise 50 yaşından itibaren her yıl kardiyovasküler risk faktörleri istikametinden tetkik edilmeleri gerekiyor.
Tütün kullanımı, yüksek tansiyon, diyabet hastalığı, kolesterol yüksekliği, sıhhatsiz beslenme, obezite ve hareketsiz ömür üzere değiştirilebilir risk faktörlerine karşı tedbir alarak kalp krizi riskini yüzde 90 üzere hayli yüksek bir oranda önlebiliyor.
