Başörtüsü tartışmasıyla birlikte bayanların “asıl sorunları” da gündeme geldi. Ekonomik krizin, işsizliğin, mesken içi görünmez emeğin, toplumsal ve toplumsal baskıların odağında birinci olarak bayanlar yer alıyor. Bayan cinayetleri de en değerli sorunu. Bayanlar müdafaa kararı aldırmalarına rağmen, erkek şiddetinden korunamıyor.
Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’nun datalarına nazaran, eylül ayında 26 bayan erkekler tarafından öldürüldü. Yargı onları koruyacak caydırıcı cezalar ve kararlar vermediği için cinayetlerin önüne geçilemiyor. Yaşanan meseleleri, bayan hakları konusunda çalışma yürüten isimler Cumhuriyet’e anlattı.
‘ERKEK ADALETİ…’
Kadınların en temel probleminin toplumsal cinsiyet eşitsizliği olduğunu söyleyen İstanbul Barosu Bayan Hakları Merkezi Lideri Şükran Eroğlu, “Toplumsal cinsiyet eşitliği sağlanmadığında o toplumda bayanların birey olma hakkından kelam edemiyoruz. Bayanlar babalarının kızı, kardeşlerinin ablası, eşlerin karıları olarak görülüyor. Uygar Kanun’da eş olarak kabul edilmesine karşın eş denilmiyor” tabirini kullandı.
Eroğlu şöyle konuştu: “Kadınlar toplumda erkeklerle eşit, tıpkı hak ve özgürlüklere sahip olan bir cinsiyet olarak görülmüyor. Toplumun algı biçimi değiştirilmediği sürece, gerçek eşitlik sağlanmadığı sürece, biz bu meselelerden kurtulamayacağız. Hayatın her alanında bayanların sorunu var.” Adaletin de “gerçek adalet” olmaktan uzaklaşıp “erkek adaleti” olduğunu belirten Eroğlu, “Adalet, erkekleri koruyan eril bir lisanla sıkıntıları ele alıyor. Onun içindir ki bayanlar, 40 kez savcılığa başvurup müdafaa kararı almalarına karşın vahşice öldürülüyor” dedi.
‘YOKSULLUĞUN YÜKÜ’
CHP Yoksulluk Dayanışma Ofisi Koordinatörü Hacer Foggo, bayan yoksulluğunu “idare etmek” olarak tanımlayarak “Bu, ‘evi’ yönetim etmek, ‘adamı’ yönetim etmek, sokakta ‘bakışları’, ‘önyargıları’ yönetim etmek, ekonomik krizde ‘geçimi’ yönetim etmektir” dedi.
Foggo, “Kadın yoksulluğu hem siyasi partiler hem de sivil toplum örgütleri tarafından daha fazla konuşulmalı ve çok siyaset belirlenmeli” diyerek şunları kaydetti:
“Gıdaya erişememek bayanların en büyük sorunu. Zira konutta bakmakla yükümlü oldukları çocuk varsa, her sabah onlara beslenme koyamıyor olmak ruhsal olarak olumsuz etkiliyor. Konut içinde tasarruf için sıklıkla strateji üretmek zorunda kalanlar bayanlar. Kamu kapılarını toplumsal yardım alabilmek için aşındıranlar da tekrar bayanlar. Bayanların en büyük meselelerinden biri de pede erişmemek. Ped yerine de son derece sıhhatsiz şeyler kullanıyorlar. Evvelce aile sıhhati merkezlerinde fiyatsız olarak verilen doğum denetim hapları, prezervatifler ve iğneler verilmiyor. Değerli olan bu eserlere erişemedikleri için doğum denetim yollarına de ulaşamıyorlar.”
‘YAŞAM HAKKI YOK’
Türkiye Bayan Dernekleri Federasyonu Lideri Canan Güllü de bayanların en değerli sıkıntısının ömür hakkı olduğunu söyledi. Güllü, “Özellikle İstanbul Sözleşmesi’yle hayat hakkımın korunamadığı bir sürece girdim. Evvel benim ömür hakkımı muhafazaları gerekiyor. Türkiye’de şu an bir ayın günlerinden fazla insan öldürülüyor. İkinci sorun ise eğitime ulaşım hakkı. Eğitim sisteminin kız çocukları için kesintisiz ve sürdürülebilir olmadığına inanıyorum. Eğitimde erken yaş evliliği en büyük sorunlardan” sözlerini kullandı.
‘ÖZGÜRLÜĞE SALDIRI’
Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Genel Sekreteri Fidan Ataselim, en kıymetli meselelerin başında bayan cinayetleri ve kuşkulu bayan ölümlerinin geldiğini söyleyerek şunları kaydetti:
“Bir de ekonomik krizin içerisinde olduğumuz için hayatını idame ettirebilme büyük bir sorun haline geldi. Bilhassa son vakitlerde özgürlüklerimize yönelik atakların olduğunu da görüyoruz. Bu da tüm toplumda haliyle öbür telaşlar yaratıyor.”
İŞ HAYATINDA YOKLAR
Devrimci Personel Sendikaları Konfederasyonu’nun (DİSK) bayan işgücü ile ilgili hazırladığı son raporlara nazaran, her dört bayandan sırf biri çalışıyor. Geniş tarifli bayan işsizliği oranı yüzde 37.7. Covid-19 salgını tesiriyle iş kaybı ve geniş tarifli bayan işsizliği oranı yüzde 43 oldu. 13.3 milyon bayan fiyatsız bakım emeği verdiği için çalışma hayatına katılamıyor. Bayan işgücü ise son bir yılda yüzde 8.2 oranında azaldı.
