Çan’a bağlı Bahadırlı köyü sonları içerisindeki İnkaya Mağarası, 2016 yılında, Ankara Üniversitesi, Lisan ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Antropoloji Kısmı, Paleoantropoloji Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. İsmail Özer başkanlığında yapılan ‘Muğla ve Çanakkale Vilayetleri Yüzey Araştırması’ sırasında bulundu.
Anadolu-Balkanlar ortasındaki Paleolitik periyot insanlarının göçlerine ışık tutacak olan mağarada 2017- 2020 yılları ortasında Troya Müze Müdürlüğü başkanlığında, milletlerarası bir grupla hafriyat çalışmaları yapıldı. 2021 yılından itibaren ise Cumhurbaşkanlığı Kararlı Hafriyat statüsüne çevrildi. Mağaradaki hafriyat çalışmaları, bu sene 15 heyet üyesinin iştirakiyle yapıldı. Bu yılki çalışmalar kapsamında mağaranın Orta Paleolitik periyoda ilişkin atölye kısmı ortaya çıkarıldı.
‘BATI ANADOLU’DA ŞU ANA KADAR BİLİNEN BİRİNCİ VE TEK MAĞARA’
İnkaya Mağarası hafriyat çalışmalarının değerini anlatan Kazı Lideri Prof. Dr. İsmail Özer, “İnkaya Mağarası hafriyatı Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde devam eden 6 mağara kazısından birisi durumunda. Batı Anadolu’da da şu ana kadar bilinen birinci ve tek mağara olması açısından da değerli bir pozisyona sahip. Birebir vakitte mağara bulgularımız bize Batı Anadolu’daki fosil insanların yayılım alanlarını, onların yerleşim tarihlerini ve muhtemel Anadolu ile Balkanlar ortasındaki göç rotaları hakkında kıymetli bilgiler verecek durumdadır. Bu yılki çalışmalarımız Türkiye’nin değişik üniversitelerinden 15 heyet üyesinin iştirakiyle gerçekleştirildi. Hafriyat heyetimizde yer alan Japon akademisyenler bu sene çalışmalara katılmadı ancak aslında hafriyat çalışmalarımız milletlerarası bir çalışma olarak devam etmekte” dedi.
‘MAĞARADAKİ YERLEŞİMİN ÇOK UZUN PERİYODİK OLDUĞUNU GÖSTERİYOR’
İnkaya Mağarası hafriyatını, mağara ve etrafındaki açık alan yerleşiminden meydana geldiğini söyleyen Hafriyat Lideri Özer, “Bu nedenle de biz mağaradaki çalışmalarımızı, daha çok mağaraya yakın alanlarda gerçekleştirirken, etraf alanlarda da mağaranın hudutlarını, yayılım alanlarını keşif gayesiyle da yüzey araştırmalarına devam ediyoruz. Bu yılki çalışmalarımız mağaranın daha çok batı ve güney bölgelerindeki açmalarda gerçekleştirildi. Bu yılki hafriyat çalışmalarında mağaranın batı alanında daha evvelki yıllarda başladığımız açmalarda, derinleşme çalışmalarında 130 santime indik.
Bu derinlikte de hala devam eden ağır bir yontma taş buluntu varlığını tespit ettik. Bu da mağaranın bu kısmının büyük ihtimalle bir atölye olarak kullanıldığını gösteriyor. Mağaranın batı kısmında 3 dönemdir devam eden çalışmalarda 130 santim derinliğe inilmesine karşın yontma taş buluntuların yoğunluğu giderek artmıştır. Atölye olarak kullanıldığı varsayım edilen bu alandaki buluntu yoğunluğu bizlere Paleolitik devirde mağaradaki yerleşimlerinin çok uzun vadeli olduğunu göstermektedir” diye konuştu.
Her çıkan buluntuyu, Daima Gelişim Sistemi’ne (CIS) kaydettiklerini söyleyen Prof. Dr. Özer, şöyle devam etti:
“Bu sisteme nazaran de elde ettiğimiz bulgular bize mağaranın değişik alanlarının devir insanları tarafından hangi aktivitelerde kullanıldığı hakkında bilgi veriyor. Yeniden bu yıl yaptığımız kıymetli keşiflerden bir tanesi ‘uç’ diye tanımladığımız yontma taş alet cinslerinden bir adedini varlığının ağırlaştığı bölgeler formunda. Bu uçlarda bize daha çok o devir insanlarının günlük yaşantıları hakkında kıymetli ipuçları verecek. Bu husus hakkında ayrıntılı çalışmalarımız hala devam ediyor. Hafriyat çalışmalarımız birkaç farklı proje formunda devam ediyor. Natürel ki mağaranın yakın ve yayılım alanlarındaki hafriyat çalışmalarına, derinleştirme çalışmalarımıza devam edeceğiz.”
