Alışkanlıkları bırakmak ya da farklı bir alışkanlık edinme fikri, birbirinden farklı görünse de aslında iki ayrımda birebir eşikten geçiyor; başlangıç..
Bu başlangıcı yakalamak isteyip de harekete geçemeyenler için Katherine Morgan Schafer‘in yazdığı ”Mükemmeliyetçinin Denetimi Kaybetme Rehberi’‘ isimli kitabından 5 farklı evreyi ele aldık.
1. ÖN DÜŞÜNME
İlk etap, değişime muhtaçlığı olup da bu ihtiyacı fark edemeyenler özelinde şekilleniyor. Tahminen de hareketleriniz ve alışkanlıklarınız hayatınızı nasıl etkiliyor farkında değilsiniz. Bu sürecin şuurunda olmayıp ”deneyim toplamaya” odaklanmış bir haliniz olabilir. Ön düşünmede yapmanız gereken; sizi yeterli hissettirmeyen yahut hissettireceğini düşündüğünüz davranışları gözden geçirmek. Aslında bir değişiklik yapmayı planladıysanız, bu kademeyi çoktan geçmiş olabilirsiniz.
2. DERİN DÜŞÜNME
Bu basamak, tecrübeleriniz ve hareketleriniz sizin hayatınızda hangi noktalara tesir ettiğini düşünmekten geçiyor. Kendinize şu soruları sorabilirsiniz; bu hareket hayatımda ne işime yarıyor? Neye yaramıyor?
Mühim olan belli alışkanlıklarınız ile ilgili artıları ve eksileri fark etmek. Katherine Morgan Schafler ‘Mükemmeliyetçinin Denetimi Kaybetme Rehberi’ kitabında, birçok insan, değişimin tek adımlı bir süreç olduğu biçimindeki fonksiyonsuz varsayım altında hareket ettiğini belirtmiştir.
3. HAZIRLIK
Bu noktada değiştirmek istediğiniz alışkanlığa büsbütün karar vermiş ve bu değişimi kolaylaştıracak malzemeleri ve bilgileri toplamaya başladınız. Örneğin koşmaya başlamak istiyorsanız bunu somutlaştırarak bir adım daha ilerleyebilirsiniz. Birkaç yıldır koşu yapan tanıdığınızla bu mevzu hakkında konuşabilir, kendinize koşu ayakkabısı alabilirsiniz.
4. AKSİYON
En görünür olan evre olan aksiyon alma, mevzuyla ilgili davranış biçiminin başlangıcına işaret eder. Schafler kitabında ”Bu basamağa kadar geldiyseniz, çok fazla zihinsel güç, vakit, derinlemesine düşünme, çalışma ve duygusal risk gerektiren tüm durumlardan geçtiniz” diyor. Sonuç olarak ne olursa olsun bu basamağa gelmek bile kendinizle ilgili gurur duyulacak pek çok şey yaptığınıza işaret ediyor.
5. TERTİP OLUŞTURMA
En kıymetli ve en gözden kaçan evre olan nizam oluşturma, Schafer’e nazaran en dikkat edilmesi gereken nokta. Zira değişimi yapmak seyahatin yalnızca başlangıcıdır. Asıl durum, alışkanlığı sürdürebilmekte gizli.
Schafler, bu son etapta gerileyebileceğinizi ve vazgeçebileceğinizin ihtarını yapıyor. Koşma örneğinden yola çıkarak, bir ay boyunca haftada 3 sefer koşup akabinde bir sonraki ay motivasyonunuzu kaybedebilirsiniz. Bunun sorun olmadığını lisana getiren Schafler gerilemenin başarısızlık olmadığını kendinize hatırlatmanızı ve kusur yaptığınızda devam etmenizi teşvik edecek bir sistem oturtmanızı öneriyor.
