Küresel ısınmaya bağlı artan sıcaklıklar nedeniyle son yıllarda süratle eriyen buzulların bulunduğu bölgedeki göletin genişlediği ve su hacminin arttığı, buzullarda incelemeler yapan uzmanlarca tespit edildi.
Yerli ve yabancı turistlerin ilgi gösterdiği bölgeye gelen bir küme doğasever de buzullar ve göletin olduğu bölgeyi gezdi, fotoğraf çekti. Kümedeki bir dağcı da buzullarda tırmanış yaptı.
“2014’te bu türlü çatlaklar yoktu”
Hâkkari Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Nuri Bodur, 2014’te bölgede incelemelerde bulunduğunu ve o periyotta buzullarda bu türlü çatlakların olmadığını söyledi.
Büyük değişimin yaşandığına dikkati çeken Bodur, buzul alanlarının gerilediğini belirterek, şöyle konuştu:
“Son 50 yıl içinde gerilemelerin neredeyse yüzde 50’ye yaklaşan oranda arttığını ve buzullar ortasında birtakım çatlakların, yarıkların derinleştiğini, ayrışmaların, parçalanmaların fazlalaştığını görmek mümkün. Bu da bize global iklim değişikliğinin dünyamız üzerindeki tesirlerini gösteriyor. Buzullardaki katmanların dönemsel olarak yağışları söz ettiğini söyleyebiliriz. Katmanlarda renk farklarının olduğunu görüyoruz. O periyottaki yağışlar esnasında atmosferdeki partiküllerin neler ve ne oranda olduğunu tahlil metotlarıyla tespit etmek mümkün. Burada gördüğümüz erimeler, mikroklima tesiri altında kalarak oluşan bir erime süreci. Bunun da ister istemez yer altı su kaynaklarını, bölgenin iklim şartlarını, bitkisel örtü yapısını, canlı organizmaların hayat alanlarını ekolojik manada etkileyebilecek bir durum olduğunu söyleyebiliriz.
“Belki 25 yahut 50 yıl sonra bu buzul katman kalınlığını göremeyeceksiniz”
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Azad Sağlam Selçuk ise buzulların izotop jeolojisi, yaşları, katmanları, ne vakit oluştukları ve erime durumlarına yönelik şimdi ayrıntılı ve kapsamlı bir çalışma yapılmadığını belirtti.
Bölgede buzulların erimesiyle oluşan göletlerin görülebildiğini söz eden Selçuk, “Buzullardan yapılan çeşitli tahlillerle bu bölgenin iklimsel döngüsünü çıkarabilirsiniz. Bu bölgeye baktığımız vakit buzul barındıran kara buzulu dediğimiz buzullar bir tek bu bölgede var. Bir sürü buzul morfolojisi var lakin 30 metreyi aşkın buzul katmanlarının olduğu öteki bir bölge yok. Müdafaa altına alınması hoş bir şey. Bilimsel çalışmalar için kıymetli noktalardan birisi. Buradaki buzullar muhtemelen Cilo’nun aşağı eteklerine kadar iniyordu. 2000’li yıllara kadar da tahminen burası buzullarla kaplıydı lakin şu anda baktığınız vakit bu buzulları yalnızca 3 bin 400 ve 3 bin 600 kotlarında, kuzey eteklerinde kısmi olarak 30 metre kalınlığında görebiliyorsunuz. Tahminen 25 yahut 50 yıl sonra bu buzul katman kalınlığını göremeyeceksiniz” değerlendirmesinde bulundu.
Yurtdışından birçok insanın burayı görmeye geldiğini anlatan Selçuk, “Burada hemen bir çalışma yapılması lazım. Muhtemelen bu yaz yapacağımız çalışmalarda karotiyerlerle farklı yerlerden delerek örnekler alıp onlar üzerine çalışma yapacağız. Bu çalışmayla en azından iklimsel döngü, izotop jeolojisi ve buna misal sonuçları ortaya çıkmış olacak” dedi.
“Geçen sene çekim yaptığımız buzul mağarası şu anda yok”
Hâkkari Üniversitesi Öğretim Vazifelisi Murat Adıyaman da 2012’den bu yana belirli vakitlerde bölgeye gelip buzul bölgesini fotoğrafladığını tabir ederek, “Ne yazık ki son yıllarda erimenin gitgide arttığını gözlemliyoruz. Bu sene yaptığımız seyahatte buzul katmanında 2014 yılındaki manzaralarla kıyaslandığında önemli bir erimenin olduğunu tespit ettik. Evvelki yıllarda buzulların üzerinde hareket etmek çok daha kolaydı, artık ise çok daha sıkıntı zira birtakım yarıklar metrelerce derinlikte. Açılmalar fazlalaştı. Göletin buna bağlı olarak büyüdüğüne ve suyun arttığına şahit olduk” diye konuştu.
Ekiplerin dağcı arkadaşlarının olduğunu belirten Adıyaman, “Arkadaşlarımız buz tırmanışı yapıyor. Bölgenin buzul tırmanışı için büyük bir potansiyeli olduğunu görmüş olduk. Bölge ulusal park ilan edildikten sonra ilgi görmeye başladı, birçok fotoğrafçı ve doğaseverin uğrak noktası oldu. Geçen sene dağcı arkadaşlarla buzul mağarasında çekim yapmıştık. Şu anda o buzul mağarası yok. Bu da buzulların süratle eridiğinin göstergesi” dedi.
Doğasever Sabahattin Ertuş, “Eskiden buzulların üzerinde rahatça yürüyebiliyorduk, artık yürüyemiyoruz zira büyük yarıklar var. Eski imgesinden çok uzak. Bu da bizi çok üzüyor. İnşallah gelecek kuşakların de buraları görme talihi olur” sözlerini kullandı.
