Blackrock, ABD’de “İsviçre çakısı” halinde tabir edilen bir finans şirketi. Kurumsal yatırımcılık, varlık idaresi, para idaresi ve özel sermaye üzere geniş bir yelpazede işler yapıyor. Yalnızca Apple, Microsoft, Facebook, Lockheed Martin üzere dev şirketler de değil birebir vakitte Chase, Goldman Sachs üzere başka bankalarda da önemli paylara sahipler. Dünya çapında toplam yatırımları 9 trilyon doları aşıyor.
Blackrock, hala CEO’luk vazifesini yürüten Larry Fink tarafından 1988’de kuruldu. “Alaaddin Risk İdaresi Sistemi” ismindeki bir yazılımla ABD federal rezervi ve Avrupa merkez bankaları da dahil olmak üzere 18 trilyon dolarlık varlık portföyünü nezaret altında tutuyor.
Larry Fink
NASIL BİR NUMARA OLDU?
Şirketin en büyük özelliği kriz anlarında ortaya çıkması. Kurulduğu günden bu yana “Wall Street’in kurtarıcısı” rolünü üstlendi. 2008 Mortgage krizi ya da Covid-19 pandemisi üzere kriz anlarında “acil kurtarma planlarını” devreye soktu. Şimdiyse geçtiğimiz haftalarda battığı açıklanan Silicon Valley Bank ve Signature’nin satış süreçlerini üstleneceği açıklandı.
Kurtardığı şirketlerin çabucak hemen hepsinde pay sahibi olan Blackrock’ın hacmi her krizde katlanarak büyüdü ve bu halde devlet fonlarına, büyük yatırımcılara, emeklilik fonlarına ve maliye bakanlıklarına danışmanlık yapar hale geldi. Kısa vakitte finans kesiminde müdahil olmadığı hiçbir alan kalmadı.
Blackrock’un kurduğu ESG (Çevre, Toplumsal, Yönetimsel sorunlar) puanlama sistemi öbür şirketlerin toplumsal problemlere ne kadar hassas olduğuna dair puanlandırma yapıyor ve yatırımcılara bu şirketlerin “güvenli” olup olmadığını söyleyebiliyor. Sistem güzel niyetli gözükse de kimilerine nazaran Blackrock, bu sistemle global nüfuzunu arttırıyor.
ABD’DEN AVRUPA’YA SİYASETLE İLİŞKİSİ
Komplo teorisyenlerinin mevzuya ilgisi Blackrock’un siyasete müdahaleleri yüzünden arttı. 2019 yılında “Campaign for Accountability” isimli Washington merkezli bir STK’nın yaptığı araştırmaya nazaran Blackrock, agresif bir biçimde lobicilik faaliyeti yürüterek devlet düzenlemelerinden kurtulmayı amaçlıyor. Araştırma, Blackrock’un bu sayede dünyanın en büyük finans firması haline geldiğini söylüyor.
- Lobicilik faaliyetleri bilhassa 2016 ABD seçimleriyle kamuoyu önüne çıktı. Demokratların adayı Hillary Clinton’un bir periyot danışmanlığını yapan Cheryl Mills ve Michael Pyle sonradan Blackrock’ta kendilerine yer bulmuşlardı.
- 2019’da yeniden ABD seçimleri öncesi Lider Joe Biden’ın Blackrock ziyareti de gözlerden kaçmadı. Biden’ın Ulusal İktisat Konseyi başına getirdiği Brian Deese misyona başlamadan evvel Blackrock’ta çalışıyordu. Dahası Deese, Blackrock’a geçmeden evvel de Obama periyodunun danışmanlarından biriydi.
- Biden hükümetinin Hazine Bakanı Janet Yellen’la çalışan bakanlık müsteşarı Adewale Adeyemo ise 2017 ve 2019 ortasında Blackrock CEO’su Larry Fink’in danışmanlığını yapmıştı.
- Biden’ın en son Hazine Bakanlığına kattığı ve Rusya-Ukrayna savaşıyla ilgili iktisat siyasetleriyle ilgilenecek olan Eric Van Nostrand da Blackrock idare konseyinden geliyordu.
FRANSA’DA ÖFKENİN ODAĞINDA
Fransa’da emeklilik yaşının yükseltilmesi üzerine başlayan protestolarda öfke Blackrock’a döndü. Protestocular, Blackrock’un birebir ABD’de yaptığı üzere özel emeklilik sigortalarını fonladığı için bu yasanın geçirileceğini düşünüyorlardı.
Blackrock şirketi yasanın birinci duyurulduğu 2 yıl öncesinden beri Fransa’da tartışma konusu oldu. Ocak ayında Blackrock Fransa’nın lideri Jean-François Cirelli’ye Macron tarafından Fransa Onur Nişanı verilmesi yansıları daha da büyüttü.
Şirketin Paris’teki merkezini basan ve sayıları 100’ü bulan protestocuların ortasında antikapitalistler üzere aktivist kümelerin yanı sıra çeşitli sendikalar da mevcut. Fransız hükümeti, kararın bütçe açığını önlemek için alındığını açıkladı. Fransa’da protestolar hala devam ediyor.
