AKP periyodunda bir türlü tahlile kavuşamayan ‘Emeklilikte Yaşa Takılanlar’ın (EYT) beklentisi sürüyor. Hükümet cephesinde EYT ile ilgili formüller olmadığı tek bir seçenek üzerinde çalışıldığı daha evvel belirtilmişti, lakin bu seçeneğin ne olduğu açıklanmamıştı. Hükümetin seçim yatırımı olarak gördüğü EYT’ye ait detaylar aşikâr olmaya başladı.
EYT SORUNU NEDİR?
1999 yılında yürürlükte olan 506 Sayılı Toplumsal Sigortalar Kanununa 4447 sayılı Kanunla eklenen süreksiz 81’inci hususun (B) bendi ile 8 Eylül 1999’dan evvel sigortalı olanların emekliliği hak etme şartları değiştirildi. Bu tarihten sonra emekliliğe hak kazanmak için sigortalılık müddeti ve prim gün sayısının yanında, yaş şartı da aranmaya başlandı.
Değişiklikten evvel, emekliliğe hak kazanabilmek için sigortalılık müddeti ve prim gün sayısındaki şartların karşılanması yetiyordu. Değişiklik öncesinde bayanlarda 20, erkeklerde ise 25 yıl sigortalılık mühleti ve 5000 gün şartını yerine getirenler emekli olabiliyordu. 1 Temmuz 1994’te birinci sefer sigortalı olarak çalışmaya başlayan 1 Ocak 1972 doğumlu erkek personel, çalışmaya başladığı periyotta yürürlükteki 506 sayılı Toplumsal Sigortalar Kanununa nazaran 25 yıl sigortalılık mühletini ve 5000 prim gününü tamamladığında emekli olabiliyordu. Yani bu emekçi 25 yıllık sigortalılık mühletini tamamladığı 1 Temmuz 2019’da 5000 prim günü varsa yaş şartı aranmadığı için 47 yaşında emekli olabilecekti.
1999’daki değişikliğin akabinde birebir emekçi, çalışmaya birinci kere 1 Temmuz 1994’te başladığı için 25 yıl sigortalılık müddeti, 55 yaş ve 5750 gün prim ödeme şartını yerine getirdiğinde emekli olabilme hakkı kazanabilir duruma geldi. Yani kanun değişikliği ile bu personelin emekliliği 8 yıl ötelendiği üzere 750 gün de fazladan prim ödemesi istendi. Kestirimlere nazaran, 4/a ve 4/b olmak üzere toplam 19 milyon 726 bin sigortalıdan yaklaşık 5-6 milyonu EYT sorunu yaşıyor.
EYT DÜZENLEMESİ NE VAKİT ÇIKACAK?
EYT KURALLARI NELER?
EYT düzenlemesi ile 8 Eylül 1999’dan evvel başlayanlardan 20 yılını dolduran bayanlar, 25 yılını dolduran erkekler yaş şartı aranmadan emekli olabilecek ve prime dayalı bir sistem getirilecek. Kuralları tamamlayacak olanlar da kademeli emekli olacak.
Hizmet dökümünde son 2 bin 520 gün statüye nazaran (Bağ-Kur, SSK, Emekli Sandığı) belirleyici olacak. EYT belirlenirken çeşitli kurumlardan sigortalı çalışanlar da değerlendirmeye alınıyor. Örneğin düzenleme işe başlangıç tarihi 1999 öncesi banka sandıklarında olanları da kapsayacak.
