Berza Şimşek | BBC Türkçe
Türkiye de yaşlı olarak tanımlanan 65 yaş ve üstü ankarakazan.com nüfus son beş yılda yüzde 24 arttı Nüfus projeksiyonlarına nazaran 2080 de her dört bireyden biri 65 yaş üstü olacak
Artan hayat mühleti ve azalan doğurganlık dünya çapında nüfusun yaşlanmasının gerisindeki temel nedenler
Türkiye’de 65 yaş üstü nüfus Türkiye İstatistik Kurumu TÜİK datalarına nazaran 2016 dan 2021 e 1 5 milyon kişi artarak 8 milyonu aştı
2016’da bu nüfusun genele oranı yüzde 8 3 iken 2021’de yüzde 9 7’ye yükseldi
Nüfus projeksiyonlarına nazaran Türkiye de 65 yaş üstünün nüfustaki oranı 2025 yılında yüzde 11 2060 yılında yüzde 22 6 olacak
Bu oranın 2080 yılında yüzde 25’i aşacağı iddia ediliyor
Nüfusbilim Derneği üyesi ve öğretim vazifelisi Prof Dr Sutay Yavuz 65 yaş üstü nüfusun kendi içerisinde de fizikî ve toplumsal yaşantıları açısından farklılaştığını söylüyor
Ülkelerin daha süratli önlem almalarını gerektiren 85 yaş üstü nüfus zira sıhhat harcamalarının ve sıhhat işçisi sayısının artmasını gerektirecek durumlar bu yaş kümesinde daha fazla
TÜİK in 2021 datalarına nazaran 65 yaş üstü nüfusun yaklaşık yüzde 65 ini 65 74 yaş kümesi yüzde 27 sini 75 84 yaş kümesi ve yüzde 8 ini 85 ve daha üzeri yaş kümesi oluşturuyor
Türkiye de çok değerli ulaşılan hizmetler var
İnsanların daha uzun yaşaması ülkelerin gelişmişlik seviyesinin bir işareti olsa da yaşlı nüfusun süratli artışı toplumsal güvenlik ve sıhhat sistemine yük getiriyor Bu nedenle bu artışa hazırlanmak gerekiyor
En kıymetli hazırlıklar mahallî idarelerle ilgili diyen 65 Yaşlı Hakları Derneği Lideri ve Bezmialem Vakıf Üniversitesi Rektörü Prof Dr Rümeyza Kazancıoğlu hem konut hem de kent mimarisinde düzenlemelerin yapılması gerektiğini belirtiyor
Evi planlarken bile kapısı nerede olacak banyosunun genişliği merdivenin yüksekliği ne olacak üzere hususlar kıymetli Rampa kaldırım sokak cadde Yaşlı bireyleri de içine alacak formda yapılmalı
Park bahçe kamu binası ve ibadethanelerin onların çarçabuk ulaşabileceği formda olması gerekiyor
Nüfusbilim Derneği üyesi Prof Dr Yavuz en değerli mevzulardan birinin bakıma erişim olduğunu anlatıyor
Türkiye de çok kıymetli biçimde ulaşılan hizmetler var Hayatın son evresinde gerekli olan bakım üzere Bu çeşit durumlarla müsabaka sıklığı arttığı için bu çeşit gereksinimler da artacak Şu an daha az kişinin karşılaştığı ve kendi kaynaklarıyla karşıladığı bir durumla birebir aileden iki kişi karşılaşınca o kaynakları bulup çıkartmak da zorlaşacak
Bakım elemanı muhtaçlığı artacak Şu an bu dalın statüsünün artırılması gerek Bu alan toplumda daha az eğitimli öbür iş bulamamış şahısların tercih ettiği süreksiz meslekler olarak algılanıyor Münasebetiyle gençler bu meslekleri çok yapmak istemiyor Bu da büyük bir risk barındırıyor
Öte yandan Yavuz yaşlıların bakımıyla ilgili ailelerin bilgilendirilmesi ve bu bireylere de psiko sosyal dayanakların verilmesi gerektiğini söylüyor
Kazancıoğlu da yaşlı dostu kavramının yerleşmesinin ehemmiyetine değiniyor ve yaşlıların hak ihlali ile suistimale uğramalarına karşı türel düzenlemelerin yapılması gerektiğinin de altını çiziyor
Dünyada durum ne
Dünya genelinde de benzeri bir durum hakim Birleşmiş Milletler BM tüm ülkelerde yaşlı nüfusun artmakta olduğunu kaydediyor
BM Önümüzdeki yıllarda pek çok ülke artan yaşlı nüfus için kamu sıhhat hizmetleri emeklilik ve toplumsal müdafaayla ilgili olarak mali ve siyasi baskılarla karşı karşıya kalacak ihtarında bulunuyor
Dünyadaki nüfus yapısındaki değişim 1960 larda başladı Şu an tesirlerini görüyoruz diyen Yavuz bu değişimin tesirlerini 2025 ve 2050 ortasında daha besbelli halde göreceğimizi kaydediyor
Uzakdoğu ülkelerinin hem yaşlanma oranının hem de teknoloji ve toplumsal örgütlenmelerde inovasyonun yüksek olduğu ülkeler olması nedeniyle incelenmesi gerektiğini söyleyen Yavuz şu örneği veriyor
Mesela izleme teknolojilerini meskende kullanmak Neden geliştiriliyor bu izleme teknolojileri Vatandaşları denetim edelim in dışında meskende çok fazla yalnız yaşayan insan var Bu şahısların izlenmesi gerekiyor Yalnız bir kişi düştü diyelim Anlık olarak görebiliyorsanız siz ona çok daha süratli müdahale edebilirsiniz Robotik teknolojilerin zeka teknolojilerinin gelişmesinin gerisinde da kısmen bu var
BM datalarına nazaran 2018 yılında tarihte birinci sefer 65 yaş ve üzeri nüfus dünya genelinde 5 yaş altı çocukları sayıca geride bıraktı
2019 da her 11 bireyden 1 i 65 yaş üstü nüfustandı
Kurumun hazırladığı 2022 Dünya Nüfus Beklentisi raporuna nazaran ise 2050 de her 6 bireyden 1 i 65 yaş ve üstü olacak
Türkiye de ortalama ömür müddeti kaç yıl
Dünyada ortalama ömür müddetinde 1950’den beri değerli artışlar görülüyor Türkiye de de benzeri bir durum kelam konusu
Birleşmiş Milletler BM iddialarına nazaran 2020 2025 devri için doğuşta beklenen ömür müddeti Türkiye de erkekler için 75 6 bayanlar için 81 2 oldu
Yaşlanmanın tesirleri açısından ortalama hayat mühletinden çok bunun ne kadarının sağlıklı geçirildiğine bakmak gerek
Önemli hastalıkların çıkma durumuna nazaran hesaplanan sağlıklı ömür mühleti bu bahiste bir fikir verebilir
TÜİK e nazaran Türkiye de sağlıklı hayat müddeti 2017 2019 devrinde 57 3 oldu
Yaşlanma devrindeki meselelerin azalması için şahısların gençlik çağında desteklenmesi gerektiğini söyleyen Yavuz İnsanlar sıhhatlerini genç yaşta kaybediyor kâfi beslenemiyor ekonomik açıdan daima oburlarının dayanağına muhtaçlık duyacak halde yaşıyorlarsa bu bireylerin yaşlanma periyodunda problemleri katlanarak artıyor diyor ve şöyle devam ediyor
Şu an ülkemizde en büyük risk kümesi ne istihdamda ne eğitimde olan genç kümesi Bunlar da genç bayanlardan oluşmakta Çalışma çağındaki periyotları birikim yapmadan geçiyor Bu birikim yapamayan beşerler yaşlandıklarında daha riskli duruma düşecek
Türkiye de doğurganlık neden azalıyor
Artan ortalama ömür müddetinin yanı sıra doğurganlık suratının azalması da toplumun yaşlanmasının öteki temel nedeni
Türkiye de doğurganlık suratı TÜİK datalarına nazaran 2021 yılında 1 7 çocuk olarak gerçekleşti
Bu sayı doğurganlığın nüfusun sayıca tıpkı kalmasını sağlayan 2 1 seviyesinin altında kaldığını gösteriyor
Resmi datalara nazaran bu seviye Türkiye de en son 2016 yılında gerçekleşti
Dünya ortalaması ise 2021 yılında 2 42 çocuk oldu
Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanı Derya Yanık geçen hafta Hürriyet Gazetesi ne yaptığı açıklamada Bizi en çok ilgilendiren nüfusun dramatik bir biçimde azalıyor olması Doğurganlık oranı Türkiye de 1 7 seviyesine düştü ki 1 9 geri döndürülemezlik eşiği dedi
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan da kamuoyu önünde sık sık gençlere daha fazla çocuk yapmaları gerektiğini söylüyor
2019 yılındaki 1 Yaşlılık Şurası nda Erdoğan bunu Katıldığım tüm nikah merasimlerinde gençlerimize en az 3 çocuk mümkünse daha fazlasını tavsiye ediyorum kelamlarıyla lisana getirmişti
Türkiye de doğurganlık suratının 1960 ların ortasından beri azalmakta olduğunu söyleyen Yavuz bunu kentleşmenin artması ve kentleşmenin beraberinde getirdiği toplumsal norm ve bedellerdeki değişikliklerle açıklıyor
Fakat bilhassa 2015 ten sonra keskin bir düşüş yaşandığını söylüyor
Son 5 yıl içinde ekonomik faktörler yani enflasyondaki artış ömür şartlarının zorlaşması kira üzere yeni hayat kurmayla ilgili maliyetlerin çok yükselmiş olması Münasebetiyle genç nesillerin evliliklerini ötelemesi doğurganlık oranında azalmaya neden oluyor İki çocuğu yapan üçüncüsünü yapmıyor
Yavuz a nazaran ekonomik nedenlerin yanı sıra evliliğe bakıştaki değişiklikler de doğurganlık suratını azaltıyor
Sosyolojik araştırmalar bize evlenme ve çocuk sahibi olma fikrinden Türkiye de gençlerin uzaklaşmadıklarını gösteriyor Ama bunu kendi meslek planı ve ömür kurgusu ile bağdaştırarak gerçekleştirmek istiyor Daha seçici bağlara giriyor Bu nedenle de evlenme yaşının gecikmesi evlendikten sonra çocuk sahibi olmanın ötelenmesi üzere gelişmelerle karşı karşıyayız Bu da doğurganlığı azaltan bir faktör
Geniş aile yapısından çekirdek aile yapısına geçişle birlikte bir yandan kendi çocuklarını büyüten öteki yandan ailedeki yaşlılara bakan kişi sayısı da artıyor
Kamu kurumları ne üzere adımlar atıyor
Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı nın bu yıl içerisinde Türkiye Yaşlılık Araştırması yapması bekleniyor Maksat yaşlanma suratı sayısı yaşlılığa bağlı sonuçlar üzere soruların yanıtının bulunması
Diğer yandan Meclis te birinci defa yaşlıların sıkıntıları hakkında çalışma yapmak üzere bir araştırma komitesi oluşturuldu
Bugüne kadar yapılan tüzel düzenlemeler hizmet sunma biçimleri hizmet alanları dayanak işçi gereksinimi üzere ülkemiz deneyimleri ve dünya örneklerini inceleyip bir yol haritası çıkaracağız
Erol Kaya Komisyon un çalışmalarıyla ilgili BBC Türkçe nin röportaj talebini reddetti
Kazancıoğlu Bazı belediyeler yaşlı merkezleri kurdu İstanbul da Münasebetiyle 65 yaş kavramı belediyelerin de gündemine girdi diyor
Göç bir ülkede yaşlanmayı nasıl etkiliyor
BM bir ülkede nüfusun büyüklüğünün ve yaş dağılımının doğurganlık suratı ve mevt oranının yanı sıra göçle de belirlendiğini kaydediyor
BM büyük göç akımları yaşayan ülkelerde göçmenlerin birden fazla çalışma çağındaki bireyler olduğundan göçün süreksiz de olsa yaşlanma sürecini yavaşlatabileceğini kaydediyor
Fakat ülkede kalan göçmenlerin de sonunda yaşlanacağına dikkati çekiyor
Türkiye deki göçmen ve mülteci nüfusun çoğunluğunu Suriyeliler oluşturuyor
Resmi bilgilere nazaran Türkiye de 3 milyon 600 bin Suriyeli göçmen ve mülteci bulunuyor Bu nüfusun yaklaşık yüzde 20 si genç nüfus olarak tanımlanan 15 24 yaş aralığındaki şahıslar
Bakan Yanık Hürriyet e yaptığı açıklamada bu bahse da değindi Suriyelilerin doğurganlık oranları bize nazaran çok daha yüksek Suriyelilerle ilgili de çalışma yapıyoruz Çok erken yaşta evleniyorlar Lakin doğum denetim manasında bir çalışma yapmıyoruz Zira bu insanların bir gün meskenlerine dönecekleri düşündüğümüz ve beklediğimiz şey dedi
