Her yıl bir buçuk milyon kişi, direkt diyabet hastalığına bağlı sebeplerden hayatını kaybediyor. Birçok hastalığın altında yatan nedenlerin başında olan diyabet; kalp krizi, inme, böbrek yetmezliği ve hatta körlük üzere sonuçlara sebep olabiliyor.
Hastalığın risklerine karşın ne yazık ki birden fazla hasta diyabet olduğundan haberdar bile değil. Diyabetle uğraş için en değerli faktör ise ömür stilini değiştirmek. Bu farkındalığı artırmak için 14 Kasım günü, Dünya Diyabet Günü olarak kabul ediliyor.
HER 10 DİYABET HASTASINDAN BİRİNDE ÖNEMLİ GÖRME KAYBI VAR
Dünya Sıhhat Örgütünün (WHO) 2014 datalarına nazaran, dünya çapında 422 milyon kişi diyabetle yaşıyor. Bu sayı 40 yıl evvelki bilgilerin dört katından fazla. Her yıl en az 1,5 milyon kişi direkt diyabete bağlı nedenlerden hayatını kaybediyor. Kandaki şekerin işlenememesinden kaynaklanan diyabet yahut halk ortasındaki ismiyle şeker hastalığı, denetim altına alınmadığında kalp krizi, inme, böbrek yetmezliği ve hatta körlük üzere berbat sonuçlara yol açıyor.
DİYABET ÇOK SAYIDA GÖZ HASTALIĞINA NEDEN OLUYOR
Diyabetin katarakt, bulanık görme, gözün hudut dokusu olan en derindeki retina katmanında hasar, glokom, görme hududunda etkilenme, göz kaslarında felç ve çift görme olmak üzere, gözlerde birden çok hastalığa neden olduğunun altını çizen Göz Hastalıkları ve Retina Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Nur Acar Göçgil, hastalıkla gayrette erken teşhis ve teşhisin kıymetini vurguladı.
GÖZLERDE DİYABET KAYNAKLI KÖRLÜK RİSKİ
Özellikle âlâ denetim edilmeyen diyabet hastalığına bağlı olarak ortaya çıkan ve görmede önemli kalıcı kayıplara yol açabilecek bir göz hastalığı olan diyabetik retinopati ile ilgili ikazlarda bulunan Prof. Dr. Işık Acar Göçgil, “Gözün retina katmanı çok yeterli beslenmesi gereken, beyin üzere süratli çalışan hassas bir dokudur. Denetimsiz ve uzun müddetli diyabette retinanın kan deveranı bozulur. Hem damarlardan sıvı kaçağı başlar ve sarı noktada ödem gelişir hem de ince damarlarda tıkanmalar oluşur. Retinanın beslenmesi bozulunca beden yeni damarlar yapmaya çalışır, lakin bunlar çabuk kanayacak, olağandışı damarlardır. Retina üzerine yahut göz içine kanadıklarında süratle retinada hasar, çekinti ve görmede kalıcı kayıplara yol açarlar. Retinanın etkilendiği tüm bu duruma ‘diyabetik retinopati’ diyoruz” değerlendirmesinde bulundu.
“HER 10 DİYABET HASTASINDAN BİRİ GÖRME ENGELLİ”
Diyabetik retinopatinin şeker hastalığında sıklıkla karşılaşılan görme kaybının en kıymetli sebebi olduğunu belirten Prof. Dr. Göçgil, “Şeker hastalığının gözleri etkileyen komplikasyonu olarak karşılaştığımız diyabetik retinopati tedavi edilmediğinde ciddiyeti giderek artıyor. DSÖ’nün (WHO) bilgilerine nazaran yaşayan her 10 diyabet hastasından biri görme engelli” dedi.
“RUTİN GÖZ MUAYENESİ ÇOK ÖNEMLİ”
Hastalığının her iki gözü de etkileyen bir hastalık olduğunu belirten Prof. Dr. Işık Acar Göçgil, “Diyabetik retinopati, 2017 DSÖ bilgilerine nazaran Avrupa bölgesinde önlenebilen en sık görme kaybı ve körlüğün nedenidir. Hastalığın erken teşhisi lakin ayrıntılı bir göz muayenesiyle mümkündür. Hasta görmesinde azalma farkettiğinde ise vakit kaybetmemelidir. Diyabetik retinopati hastalığında en önemli görülen şikayetler, bulanık görme ve giderek bu bulanıklığın artması, görüşte yaşanan dalgalanmalar, manzarada lekeler ve çizgiler, uçuşmalar, anlık görme kayıpları, eğri görme ve renkleri bozuk görme biçiminde karşımıza çıkmaktadır” açıklamasında bulundu.
“YILDA EN AZ BİR KEZ AYRINTILI GÖZ MUAYENESİ ŞART”
“Tüm dünyada önerilen, diyabet tanısı konulduğunda çabucak ayrıntılı bir göz muayenesinin yapılıp retinanın da incelenmesidir” diyen Prof. Dr. Göçgil, “Diyabet tanısı konduğunda bile birden fazla vakit, hastalığın bir geçmişi olmaktadır ve bizler göz tabipleri olarak bazen rutin muayenede diyabetik retinopatiyi ve özellikli kataraktı görüp diyabet tanısı için hastamızı endokrin tabibine yönlendirmekteyiz. Diyabet tanısı olan bir kişinin en az yılda bir sefer ayrıntılı göz muayenesi yaptırması gereklidir. Erken teşhis erken tedaviye ve görmeyi muhafazaya imkan sağlar” halinde konuştu.
DİYABETİK RETİNOPATİNİN TEDAVİSİ MÜMKÜN MÜ?
Diyabetik retinopati tedavisinin, hastalığın çeşidine ve şiddetine bağlı olarak değişiklik gösterdiğini belirten Göçgil, açıklamasının devamında şu sözleri kullandı:
“Diyabetik retinopatik, hastalığın ciddiyetine nazaran karşımıza farklı tablolarda çıkmaktadır. Erken diyabetik retinopatide hastalık hafif ya da orta dereceli seyreder; sarı noktada tutulum yoksa hastanın görmesi güzel düzeydedir. Retinanın tertipli takibi gereklidir. Kan şekerinin sistemli denetimi ve âlâ seyretmesi ile hastalık gerileyebilir ya da ilerlemesi yavaşlatılabilir. Gerektiğinde göz içine ödemi düzeltici ilaç enjeksiyonları yahut lazer tedavileri yapılır.
“EN KISA MÜDDETTE UYGUN TEDAVİYE BAŞLANMALIDIR”
Hastalığın ikinci tip olan ileri ve proliferatif diyabetik retinopatide ise retina uzmanı tarafından en kısa müddette uygun tedaviye başlanmalıdır. Argon lazer tedavileri ömür uzunluğu kalıcıdır. Göz içi ilaç enjeksiyonları ile birlikte uygulanabilir. Kan şekerinin ve varsa hipertansiyonun denetim altında tutulması vazgeçilmezdir. Şayet lazer tedavisi yapılamayacak kadar ağır göz içine kanama yahut retinada çekintiler, kopma ve ayrılmalar olmuşsa vakit kaybetmeden cerrahi tedavi gerekir. Vitrektomi dediğimiz ve retina cerrahisinde uzmanlaşmış göz hekimlerince yapılan bu ameliyatla, gözün art boşluğuna olmuş kanamalar temizlenir; retinaya çekinti yapan zarlar alınır ve ayrılan retina yerine yerleştirilir. Cerrahi sırasında özel aletlerle içeriden lazer yapılır, gerekirse ilaç enjeksiyonu uygulanır.
“GÖRME DUYUSU EN DEĞERLİ DUYUMUZDUR”
Vitrektomi, ileri teknolojinin kullanıldığı uzmanlık gerektiren hassas bir mikrocerrahi tekniğidir. Son yıllarda hem teknolojideki süratli gelişmeler hem de cerrahi deneyimin artmasıyla vitrektomi cerrahisinde muvaffakiyet epeyce artmıştır. Fakat görmenin artması için âlâ bir cerrahi ygulanmasının yanı sıra, ameliyatın vaktinde, geç kalınmadan yapılması ve hastanın sistemik durumunun denetim altında olması çok büyük kıymet taşır. Unutulmamalıdır ki, görme duyusu en değerli duyumuzdur. Görme kaybı ve körlük, hem toplumsal hem de ekonomik manada toplumun verimliliği düşürmektei hastanın ömür kalitesini çok önemli azaltmaktadır.”
