Türk Böbrek Vakfı (TBV) Lideri Timur Erk, diyabetin insanlık açısından bulaşıcı olmadığı halde salgın özellikleri gösteren çok kıymetli bir hastalık olduğunu ve eşlik eden birçok rahatsızlığı da beraberinde getirdiğini belirtti.
TBV’den 14 Kasım Dünya Diyabet Günü münasebetiyle yapılan açıklamada görüşlerine yer verilen Erk, diyabetin, halk ortasındaki yaygın tabiriyle şeker hastalığının, kronik böbrek rahatsızlığına eşlik eden en değerli sıhhat problemlerinden olduğunu kaydetti.
‘OBEZİTE’ FAKTÖRÜ
Diyaliz tedavisi gören hastaların yaklaşık yüzde 40’ının son devir kronik böbrek yetmezliğinin asıl sebebinin diyabet olduğuna işaret eden Erk, “Diyabet, insanlık açısından bulaşıcı olmadığı halde salgın hastalık özellikleri gösteren çok kıymetli bir hastalıktır ve eşlik eden birçok hastalığı da beraberinde getirir” tabirini kullandı.
Diyabetin değerli nedenlerinden birinin de çok şeker tüketimi olduğunun altını çizen Erk, hareketsiz ömür nedeniyle tırmanışa geçen obezitenin Türkiye’de çok yaygın olduğuna ve sayıların dünya ortalamasının üzerinde seyrettiğine dikkati çekti.
“KALP-DAMAR HASTALIKLARINI TETİKLİYOR”
Erk, 18 yaş altı nüfusun yaklaşık 2 milyonunu obez çocukların oluşturduğunu aktararak, şunları kaydetti:
“Sağlıksız beslenmenin yol açtığı obezite, bir domino taşı misali diyabeti, hipertansiyonu, böbrek hastalıklarını ve kalp-damar hastalıklarını tetikliyor. Diyabet, gelişmiş yahut gelişmekte olan tüm ülkeleri tehdit eden global bir sorun olarak karşımızda. Bu taraftaki tecrübeleri ve bilimsel yayınları göz önüne alarak Türk Böbrek Vakfı olarak bir prensip imza attık ve 19-25 Eylül tarihlerini ‘Dünya Şeker Tüketimine Dikkat Haftası’ olarak planladık. Mevzuyu, yurt içi ve yurt dışında paydaşlar ile ele alarak kamuoyu bilgilendirme çalışmalarını hayata geçirdik.”
“HASTALARIN YÜZDE 10’U TİP-1 DİYABETLİ”
TBV Ahmet Ermiş Diyaliz Merkezi Başhekimi ve Nefroloji Uzmanı Dr. Bilal Görçin, diyabetin pankreasta insülin salınımı yahut tesirindeki tam ya da kısmi yetersizlik sonucu ortaya çıkan, kendini kanda daima şeker yüksekliği ile ortaya koyan kronik bir hastalık olduğunu bildirdi.
Diyabet hastalarının yüzde 90’ını oluşturan Tip-2 diyabetin çoklukla 40’lı yaşlarda başladığını vurgulayan Görçin, “Ailesinde şeker hastalığı olan, bilhassa yüksek doğum yüklü çocuk doğuran annelerde görülür. Ayrıyeten obezite, yüksek tansiyon, kalp hastalığı, kolesterol yüksekliği, sigara ve alkol kullanımı üzere sebepler hastalığın başlamasına yol açar. Başlangıç belirtileri çok su içme, idrara sık çıkma, gece idrara kalkma, bulanık görme, el ve ayaklarda uyuşmadır. Kilo kaybı olabilir, tedavisi çoklukla ağızdan alınan şeker denetim ilaçlarıdır. Tip-2’de insülin ileri devirlerde kullanılır” tabirlerini kullandı.
Görçin, diyabetin beyin, göz, kalp, böbrek ve bacaklardaki atardamarları bozarak organ yetmezliğine yol açtığına dikkati çekerek, açlık şekerinin 100’den düşük, HbA1c denilen son üç ayın şeker ortalamasını gösteren tetkiklerin de 6,5-7’den düşük olmasının organ hasarını önleyeceğini kaydetti.
“HAZIR VE PAKETLİ BESİNLERDEN UZAK DURULMALI”
TBV Renal Diyetisyeni Gökçen Efe Aydın, diyabetin en değerli nedenleri ortasında sıhhatsiz beslenme ve hareketsiz ömrün geldiğini belirtti.
Ana öğünlerin kıymetli bir yer tuttuğuna işaret eden Aydın, şu tekliflerde bulundu:
“Ana öğünler olan kahvaltı, öğlen ve akşam yemekleri belli bir sistem içinde yapılmalıdır. Günün en değerli öğünü olan kahvaltıda sağlıklı yiyecekler tercih edilmeli, peynir, yumurta, zeytin, mevsim yeşillikleri ve tam buğday ekmeği kesinlikle kahvaltı masasında olmalıdır. Öğlen ve akşam yemeklerinde ise besin çeşitliliğinin sağlanması gerekir. Dört besin kümesini oluşturan süt ve süt eserleri, etler ve kuru baklagiller, sebzeler ve meyveler ile ekmek ve tahıl kümesine dahil olan besinler tabaklarımızda yer almalıdır.”
Aydın, diyabetten kaçınmak için hazır ve paketli besinlerden, “fast food” besinlerden ve çok şeker içeren abur cuburlardan uzak durmak gerektiğini vurguladı.
