Bilim Konseyi Üyesi ve Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Tevfik Özlü her geçen gün koronavirüsle ilgili yeni bilgiler edindiklerini belirterek, “Koronavirüs sonrası ortaya çıkan sıhhatle ilgili uzayan meseleler yalnızca akciğer ile ilgili olmayabiliyor. Farklı organlarda farklı sıkıntılar yaşayan hastalarımız var. Mesela bunlardan benim kendi hastalarım da gördüğüm yakınmaları söyleyeyim. Benim en çok gördüğüm unutkanlık. Koronavirüs sonrası önemli bir unutkanlık sorunu yaşayan hastalar var” diye konuştu.
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Farabi Hastanesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Sibel Velioğlu da koronavirüs sonrası hastaların yüzde 10 ile yüzde 20’sinde unutkanlık görüldüğüne dikkati çekti.
Prof. Dr. Velioğlu, “2020’lerin başlarından beri dünya bu pandemi ile uğraşıyor. Hastalığın çok faal periyotları geçirdik fakat hâlâ sürüyor. Ama hastalıktan sonra da birtakım bulgular, birtakım sistemlerin etkilendiği şikâyetlerle hastalarımız bizlere gelmekte. Nörolojik açıdan bakarsak bize hastalarımız nasıl geliyor? Daha sıklıkla lisana getirilen unutkanlık var. Başınızda bir dolgunluk hissi, dikkatini verememe, huzursuzluk, konsantre olamama, yük hissi biçiminde anlatılıyor beyin sisi. Aslında bu neden oluyor diye bakılmış.
2020’den beri devam eden Covid enfeksiyonu sonrası hastalarımız Covid’den iyileşiyorlardı fakat bir küme hastada görülmüş ki hafif lakin uzun süren bitmek bilmeyen birtakım şikâyetler başlamış. Bunları biz Covid geçiren hastalarımızın yüzde 10 ila 20’sinde görüyoruz. Dünya Sıhhat Örgütü de bugünlerde bu tabloya dikkat çekiyor. Zira vakit geçtikçe 2,5 yıldan sonra hastaların şikâyetlerini görmeye başladı. Baştan beri bunu görüyorduk lakin artık çok daha düzgün tanımaya başladık. Datalar kâfi mi, hayır. Daha çok araştırma ve bilimsel ispat toplamak zorundayız. Fakat şimdiye kadar elde edilen ispatlara baktığımızda bu hastaların hastalığı geçirmeye başladığı günden beri bu şikâyetleri yaşayabildikleri yahut hastalık güzelleştikten sonra ortaya çıktığını ya da hastalıktan sonra dalgalanabildiğini; yani ortaya çıkıyor sonra geçiyor, tekrar çıkıyor. Biz bunu Covid sonrası durum olarak isimlendiriyoruz bugün bilimsel literatürde” dedi.
“HEPİMİZDE OLABİLİR”
Koronavirüs sonrası unutkanlığın çocuklarda bile görülebildiğine işaret eden Prof. Dr. Velioğlu, şunları kaydetti:
“Bazı hastalarda uzun sürebiliyor. Ne kadar sürüyor derseniz verirler bize şunu göstermiş bilhassa bu tablonun olduğunu söyleyebilmemiz için Covid’den sonraki 3 ay içerisinde ortaya çıkıyor ve en az 2 ay devam ediyor. Yani Covid sonrası durum hafif lakin uzun süren, kişinin günlük aktivitelerini yapmasını, işine dönmesini etkiliyor. Pekala, kimler bu hastalığa ya da yüzde 10’luk 20’lik guruba kimler yakalanıyor derseniz bu mevzuda birinci periyotta yapılan çalışmalar hastalığın şiddetiyle ilişkilendirildi, yaşla, cinsiyetle ilişkilendirilirdi. Lakin son bilgiler meta tahlil dediğimiz çoklu çalışmalar bize gösterdi ki koronavirüs sonrası uzamış durumun kişinin cinsiyetiyle, yaşıyla, Covid hastalığını ağır geçirme ile yahut altta yatan bir hastalığın olup olmamasıyla bağsız yani hepimizde olabilir. Hatta çocuklarda bile görülen olgular var. Dünya Sıhhat Örgütü bu hususta bir aksiyon planını Avrupa’da planladı bugünlerde.”
“BEYNİNİ SAKİN BIRAKIP BİLİŞSEL İDMANLAR YAPILABİLİR”
Tıbbi bir tedavinin şimdi olmadığını belirten Prof. Dr. Velioğlu, “Öncelikle olağan hayata dönmeliyiz. Örneğin ne yapılabilir; nerede unutuyorsunuz notlar alabilirsiniz. Öncelikle sıhhat olarak biyolojik olarak beslenmenize dikkat etmelisiniz. Metal antrenman, bilişsel idmanlar yapılmalı. Matematik yapma üzere süreçler yapılabilir. Herkesin kendi şikâyetine nazaran hangi süreci yapamıyor bu matematik de olabilir, bu hatırlamada olabilir ona nazaran antrenman yapmasını öneriyoruz. Beynini sakin bırakıp bilişsel antrenmanlar yapılabilir” tabirlerini kullandı.
