Düzenli birikim yapmak ve devlet katkısı ile birikimleri artırmak isteyenler için hayata geçirilen Ferdî Emeklilik Sistemi (BES), son yıllarda iştirakçi kaybetti. Türk lirasının paha kaybetmesi ve yükselen enflasyon BES’e iştirake olumsuz olarak yansıdı. Yaşanan bedel kaybı nedeniyle yatırdıkları paranın birikimde eridiğini düşünen iştirakçiler BES’lerini iptal ettirerek sistemden çıktı. Emeklilik Nezaret Merkezi’nin bilgilerine nazaran, 2023’ün birinci üç ayında cayma ve çıkış nedeniyle BES’ten ayrılan mukavele sayısı 224 bin 110 oldu.
EMEKLİLİK HALİNDE KATKININ YÜZDE 100’Ü ALINABİLİR
BES’te yararlanılabilinen en yüksek devlet katkısı meblağı, yıllık brüt taban fiyatın yüzde 30’u ile hudutlu. 2023 yılında taban fiyatta yapılan düzenlemeyle birlikte BES’te devlet katkısı fiyatı da artmış oldu. Birikim yapmak ya da emekli olmak isteyenlerin tercih ettiği sistemde en az üç yıl kalınırsa yüzde 15’i, altı yıl kalınırsa yüzde 35’i, 10 yıl kalınırsa yüzde 60’ı hak ediliyor. Emekli olma, maluliyet ya da vefat halinde ise yüzde 100’ü alınabiliyor.
BES’TEN AYRILAN KONTRAT SAYISI 224 BİN 110
2023’te 35 bin 263 kontrat cayma, 188 bin 847 kontrat çıkışla BES’ten ayrıldı. 2023’ün birinci üç ayında cayma ve çıkış nedeniyle BES’ten ayrılan kontrat sayısı toplamda 224 bin 110 oldu. 2022’de ise 33 bin 489 kontrat caymayla, 216 bin 69 kontrat çıkışla BES’ten ayrıldı. Toplamda 249 bin 558 mukavelenin cayma ve çıkışla BES’ten ayrıldığı görüldü.
ÇIKIŞ SAYISI 11 MİLYON 176 BİN 757
31 Mart 2023 tarihli datalara nazaran, yürürlükte olan BES mukavele adedi 9 milyon 758 bin 250 iken, iştirakçi isteğiyle BES’ten çıkış sayısı 11 milyon 176 bin 757 olarak kayıtlara geçti. BES’te yürürlükte olan ve sonlanan BES mukavelesi dağılımına bakıldığında yüzde 43,6’sının hala yürürlükte olduğu, yüzde 50’sinin iştirakçi istediğiyle sonlandırıldığı, yüzde 3,2’sinin şirketler ortası transfer ile sonlandırıldığı, yüzde 1,9’unun fesih, vefat, emeklilik üzere başka nedenlerle sona erdiği, yüzde 1,3’ünün hesap birleştirmeyle sona erdiği görüldü.
EN ÇOK İŞTİRAK İSTANBUL’DAN
Emeklilik Nezaret Merkezi (EGM) datalarına nazaran, en fazla iştirakçinin olduğu birinci 10 vilayet ise şöyle: Yüzde 27,49 ile İstanbul birinci sırada yer alıyor. Onu yüzde 8,43 ile Ankara, yüzde 6,48 ile İzmir, yüzde 3,89 ile Antalya, yüzde 3,77 ile Bursa, yüzde 2,50 ile Kocaeli, yüzde 2,23 ile Adana, yüzde 2,05 ile İçel, yüzde 1,99 ile Konya, yüzde 1,85 ile Muğla takip ediyor.
BES’TEN AYRILMAYANA AVANTAJLI KREDİ
İhtiyacı olanların BES’i sonlandırması nedeniyle yeni bir düzenlemeye gidilerek BES’ten ayrılmayana avantajlı kredi imkânı getirildi. Karşılaştırma sitesi encazip.com mevzunun ayrıntılarını şöyle anlattı:
“Resmî Gazete’de yayımlanan yönetmelik değişikliğine nazaran, isteyenler BES birikimleri sayesinde sistemden ayrılmadan avantajlı şartlarla kredi çekebilecek. ‘Alacağın devri’ uygulamasıyla BES iştirakçileri BES alacaklarını teminat gösterip daha ucuz kredi alabilecek. İştirakçiler, devlet katkısı hariç alacağının tamamını yahut bir kısmını, alacağın periyodu kontratı yoluyla bankalara devredebilecek. Kredi borcunun kapanmasının akabinde alacağın dönemi kontratı sona erecek. Bu süreçte bireyler BES’ten çıkamayacak ya da öteki bankalara devredemeyecek. Bu değişiklikler altı ay sonra devreye girecek.”
