Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın 2022 yılında gerçekleştirdiği imar planı değişikliğiyle 877 hektarlık havalimanı alanının 500 hektarı ‘Millet Bahçesi’ ve ‘Kentsel ve Bölgesel Toplumsal Altyapı Alanı’ olarak düzenlenmişti. Hazırlanan plan ile havalimanı yerine spor kulüpleri, müzeler, stant alanları, fuar, bilim merkezleri, sıhhat üniteleri, cami inşaatının da önü açılmıştı.
Planlara itiraz eden İBB, bakanlığa karşı planların iptali için dava açtı. Davada, plan değişikliğinin yetkisiz kurum tarafından yapıldığı, İBB yetkisinin görmezden gelindiği belirtilerek yürütmesinin durdurulması ve iptali istendi.
BİLİRKİŞİ RAPORU ÇIKTI
İstanbul 11. Yönetim Mahkemesi’nin baktığı davada eksper raporu çıktı. İnşaat çalışmaları sürerken çıkan eksper raporunda, Atatürk Havalimanı için yapılan planda ilgili kurumların görüşlerinin alınmadığı, altyapı tesirlerine ait raporun hazırlanmadığı tespit edildi.
Atatürk Havaalanı’nın sarsıntı üzere afet durumlarında üstleneceği rolün ehemmiyetine dikkat çekilen raporda “Konumu, mevcut ulaşım sistemlerine olan entegrasyon seviyesi (hava, kara, raylı sistem), kentin çok büyük bir nüfusuna süratli erişim potansiyeli, sahip olduğu teknik altyapı, alansal büyüklüğü ve yardımcı yapıları dikkate alındığında, mümkün bir kriz durumunda, -örneğin bu kriz İstanbul zelzelesi olabileceği üzere, bir uçak kazası olayı gibi- üstleneceği rol gereğince irdelenmemiştir. Atatürk Havaalanı’nın kullanıma devam etmesi, hem muhtemel bir afet durumunda koordinasyon/lojistik merkez hem de uçakların inişine imkân sağlanması ile kentin insani gereksinimlerine erişim ve ulaşım açısından kritik durumlarda kıymetli imkanlar sunacaktır” denildi.
“BAŞKA KULLANIMLARDAN FAZLADIR”
Atatürk Havalimanı’nın mümkün bir kriz durumunda basitçe 3 pisti ile memleketler arası uçuşların yönlendirilebileceği ve kriz durumlarında da etrafındaki hangar yapılarının kullanılabileceği belirtildi. Mevcut durumda fonksiyonsuz hale geldiğine işaret edilen kuzey-güney doğrultulu pistlerin güney ucunda Covid-19 salgını sırasında prefabrike yapıya sahip bir hastane yapısı inşa edilmiş olsa dahi, pistlerin işler hale getirilmesi ile elde edilecek yarar ve kamu faydasının, pistlerin öbür bir kullanıma ayrılması ile elde edilecek kamu faydasından daha fazla olacağı vurgulandı.
Raporda, “27.05.2022 tasdik tarihli İstanbul İli 1/100.000 Ölçekli Etraf Nizamı Planı Değişikliği (İstanbul İli, Bakırköy İlçesi, Atatürk Havalimanı, Millet Bahçesi ve Çevresi) şehircilik unsurlarına, yerleşmenin gelecekteki gereksinimlerine, planlama tekniklerine uygun olmadığı ve kamu faydasını gözetmediği eksper heyetimizce tespit edilmiştir” denildi.
Raporda, Atatürk Havalimanı ile ilgili imar planlarının mevzuata ters olduğu da saptandı. Ayrıntılı etüt, araştırma, inceleme yapılmadığı, yapılanların ise son derece yüzeysel ve dar kapsamlı olduğu, bahsin gerektirdiği derinlikte inceleme yapılmadığı ve yapılamayacağı vurgulandı. Bu nedenle dava konusu düzenlemenin, bir plan değişikliğiyle değil, daha kapsamlı bir revizyon planıyla yapılması gerektiği belirtildi.
TÜM KENTSEL SİSTEMLERİ ETKİLEYECEĞİ UYARISI YAPILDI
Atatürk Havaalanı’nın ülke ve hatta memleketler arası ölçekte hizmet veren bir ulaşım ve lojistik tesisi olduğu vurgu yapılan raporda, bu tesise yönelik gerçekleştirilen bir planlama sürecinin yalnızca havaalanını içine alan çok sonlu bir alanda yapılan mevzi bir değişiklikle gerçekleştirilemeyeceği tabir edildi. Havaalanın pozisyonu, hizmet tesir alanı, yarattığı ulaşım talebi ve entegre olduğu ofis, otel, fuar alanı üzere öbür kullanımlar düşünülmeden hazırlanmasının, İstanbul’un tüm kentsel sistemlerini etkileyeceği uyarısı yapıldı.
“ÇEVRE NİZAMI PLANINA AYKIRI”
Bilirkişi raporunda, 2009 tasdik tarihli Etraf Nizamı Planı’nın ana kararları ve prensiplerinde, Atatürk Havalimanı’nın çalışma sürecinin devam edeceğinin öngörüldüğü hatırlatıldı. Raporda, “Bu havaalanında kapasite artışı desteklenmekte ve üçüncü bir havalimanı ise Çorlu’da önerilmektedir. Dava konusu Etraf Sistemi Planı Değişikliği ile Atatürk Havaalanı’nın kapasitesi düşürülmüş, yeni havaalanı kent makroformu ile uyumsuz biçimde kuzeye önerilmiş, doğu-batı doğrultusunda doğrusal büyüyen kent makroformu prensibi desteklenmemiş ve Etraf Nizamı Planı ana kararlarına alışılmamış düzenleme yapılmıştır” değerlendirmesine yer verildi.
“PLANLAMA ASILLARI VE TEKNİKLERİNE AYKIRI”
Davaya husus plan değişikliği ile Atatürk Havalimanı’nın mevcut büyüklüğünün kıymetli ölçüde azaltıldığı, kapasitesinin düşürüldüğü ve tarifeli uçuşlara kapatıldığı hatırlatılarak “Dava konusu Etraf Tertibi Planı değişikliğinde Atatürk Havaalanı yerine ise diğer toplumsal altyapı alanları önerilmiştir. İstanbul Havaalanı farklı bir plan değişikliğinde yer almaktadır. Birbiri ile kontaklı değişiklik kararlarının olduğu değişikliklerin plan bütünlüğü bakımından tıpkı planda yapılması planlama asıllarına ve tekniklerine aykırıdır” denildi.
Atatürk Havalimanı’nın altyapısı tamamlanmış, yüksek erişilebilirliğe sahip, raylı sistemler ile birlikte Anadolu Yakası’nda yer alan Sabiha Gökçen Havalimanı ile temaslı durumdayken ve Etraf Tertibi Planı kararlarına nazaran kapasitesi arttırılarak işletmesinin devam etmesi öngörülmekteyken yapılan plan değişikliğinin etraf nizamı planının ana kararlarıyla çeliştiğine dikkat çekildi.
“İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE AHENK MAKSADI GERÇEKÇİ DEĞİL”
Kentin kuzeyinde yer alan yaklaşık olarak 3 bin 500 hektarlık orman ve yeşil örtüsü yeni İstanbul Havaalanı için gelişmeye açılırken, dava konusu plan değişikliğiyle 500 hektarlık ‘Millet Bahçesi’ önerildiği hatırlatılan raporda, “Bu nedenle salt dava konusu plan değişikliğinde önerilen 500 hektarlık bir yeşil alan teklifiyle iklim değişikliğine ahengin hedeflendiği münasebetinin kâfi analitik değerlendirmeye dayanmadığı ve gerçekçi olmadığı düşünülmektedir” denildi.
