Tarihin en eski ve karanlık periyotlarından beri günümüze kadar varlığını sürdürmüş, çabucak hemen her toplumda benzeri ve farklı biçimlerde kendisini göstermiş bir tarif olan mizojini, birçok kişi tarafından bilinmiyor. İşte, o kavramın tarifi ve tarihi…
MİZOJİNİ NEDİR?
Kadın düşmanlığı (mizojini), bayanlara karşı duyulan soğukluk, antipati yahut abartılı düşmanlıktır. İngilizcedeki “misogyny” terimi Yunancadaki bayan (gyne) ve nefret etmek (misein) sözlerinden türetilmiştir. Bayan zıddı cinsiyetçilik ile karşılaştırıldığında bayan düşmanlığı (misogyny), genelde erkeklerde görülen bayan tersliği olduğu üzere kimi bayanlarda da buna ait görüşler görülebilmektedir.
MİZOJİNİNİN BİRİNCİ İZİ
Mizojininin birinci düşünsel izlerine, bayanı günahın ve yeryüzündeki kötülüklerin temsili olarak gösteren Yunan mitolojisinde rastlanıyor. İlah Zeus ateşi gökyüzünden çalarak yeryüzüne indiren İlah Prometheus’u cezalandırmak için ona bir armağan verir. Hazırlanan ikram ise eşi benzerine rastlanmyan bir kötülük olarak tasarlanan bir bayandır.
Zeus, buyruğundaki Olympos Rablerine, Pandora’ya “hayvanca bir güdü ve düzenbaz bir davranış” vermelerini emreder. Sonra da onu Prometheus’un kardeşi Epimetheus’a armağan olarak yollar. Epimetheus, Pandora’nın çekiciliğine dayanamayarak onu kendisine eş yapar. Yunan söylencesine nazaran Pandora’ya yanında çeyiz olarak verilen kutu açıldığında beşerler ıstıraba, vaktinden evvel yaşlanmaya, hastalığa ve acılar içinde vefata mahkûm edilmişlerdir (Holland, 2006). Pandora kutuyu açar ve kötülük yeryüzüne böylelikle bir bayanla birlikte girmiş olur. Lakin burada suçlanan, berbatlığı ve acıyı yaratan erkek İlah değil, kendisine ikram olarak verilen ve açmaması gerektiği söylenilen kutuyu açan, böylelikle merakına yenik düşerek zayıflık gösterdiğine inanılan ve Yunan mitolojisine nazaran birinci bayan olan Pandora olmuştur.
MİZOJİNİST KİME DENİR?
Feminist teoride bayan düşmanlığı, erkeklerin bayanı ikinci plana attığı düşünülen ırkçılık yahut Yahudi-karşıtlığına emsal politik bir ideoloji olarak kıymetlendirilir.
Ruhsal bir bozukluktan ileri gelebileceği üzere, sıklıkla bireyin çocukluktaki yaşantılarından, bunların bilhassa anne ve babaya ait olanlarından kaynaklanabilir. Gerek erkeklerde, gerekse bayanlarda görülebilir. Anne ve babanın Oedipus kompleksi devrini yaşayan çocuklar karşısında takındıkları yanlış tavır, sergiledikleri yanlış davranış bu türlü bir duruma neden olabilir.
Kimi babaların kız evlatlarına karşı aşağılayıcı, küçümser davranışı, erkek evladın kız evlada üstün tutulması da bu türlü bir tavrı doğuran etkenler ortasındadır. Bayan düşmanlığı bazen, tüm dişisel objelere düşman gözüyle bakacak kadar çok boyuta varabilir.
