Türkiye Devrimci Emekçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR), işsizlik raporunu açıkladı. Rapor Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) bilgilerinden yararlanılarak hazırlandı. TÜİK datalarında işsizliğin tek hanelere düştüğü fakat tarifli işsizlik oranının yüzde 20 olduğu vurgulandı. Geniş tarifli işsiz sayısının 7,3 milyon kişi olduğunun altı çizildi.
Ayrıca raporda İŞKUR ve TÜİK bilgileri ortasındaki çarpıklığa da dikkat çekildi.
İŞKUR ARTTI TÜİK AZALDI DİYOR
Kamu kurumlarının işsizlik bilgileri birbirini tutmuyor. TÜİK’e nazaran işsiz sayısı son bir yılda 560 bin azaldı. İŞKUR’a nazaran ise son bir yılda işsiz sayısı 148 bin arttı. Raporda sayılar ortasındaki çelişki şöyle ayrıntılandırıldı:
TÜİK’in datalarına nazaran mevsim tesirinden arındırılmış dar tarifli işsizlik oranı yüzde 9,6 ve mevsim tesirinden arındırılmış geniş tarifli işsizlik oranı (âtıl işgücü) ise yüzde 19,8 düzeyinde. TÜİK’e nazaran Türkiye genelinde 15 ve daha üst yaştaki şahıslarda işsiz sayısı (mevsim tesirinden arındırılmış) 2022 Ağustos ayında bir evvelki aya nazaran 100 bin kişi azalarak 3 milyon 312 bin kişi oldu.
İŞKUR’un kayıtlı işsiz sayıları kayıtlara, TÜİK’in işsizlik bilgileri ise ankete dayalı olarak hesaplanmaktadır. İki kurumun metodolojileri farklı da olsa İŞKUR tarafından aylık istatistik bültenlerinde açıklanan kayıtlı işsiz sayıları işsizliği anlamamız açısından değerli göstergedir. Olağan seyirde İŞKUR’un kayıtlı işsiz sayılarının TÜİK’in işsiz sayılarına yansıması beklenir. Fakat uzun bir müddettir iki kurumun işsiz sayıları ortasındaki farklar birbirinden zıt bir eğilim izlemektedir.
UYUMSUZLUK SORUNLU
İŞKUR’un Ağustos 2021 ile Ağustos 2022 ortasında son 1 yıllık periyotta kayıtlı işsiz sayısı 3 milyon 194 binden 3 milyon 342 bine yükseldi, kayıtlı işsiz sayısında yaklaşık yüzde 4,7’lik bir artış gerçekleşti. Son 1 yılda 148 bin kişi işsiz olduğu için İŞKUR’a başvurdu. Bu müracaatların 117 bini bayan, 31 bini ise erkek işsizlerden oluştu. TÜİK’e nazaran ise son 1 yılda dar tarifli bayan işsiz sayısı 150 bin, dar tarifli erkek işsiz sayısı 410 bin olmak üzere toplamda işsizlik 560 bin kişi azaldı. Cinsiyete nazaran TÜİK ile İŞKUR ortasındaki uçurumun artmaya devam ettiği görülmektedir. Bu nedenle İŞKUR ile TÜİK ortasındaki sayılardaki bu uyumsuzluğun problemli olduğunu düşünüyoruz.
DİSK-AR tarafından TÜİK bilgilerinden yararlanarak yapılan hesaplamaya nazaran mevsim tesirinden arındırılmış geniş tarifli işsiz sayısı ise Ağusotos 2022’de 7 milyon 337 bin kişi olarak gerçekleşti.
İŞSİZLİKLE UĞRAŞ ÖNERİLERİ
DİSK-AR raporunda işsizlikle çaba için şu tekliflerde bulunuldu:
-Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) “insana yaraşır iş” yaklaşımı temelinde herkese garantili ve nitelikli işler sağlanmalıdır.
-İş Yasasının 25/II. Unsuru yine düzenlenmeli ve keyfi işten çıkarmalar sona ermelidir.
-İşsizlik sigortası ödeneğinden yararlanma şartları ve ödenek ölçüsü iyileştirilmelidir.
-İşsizlik Sigortası Fonu’nun gaye dışı kullanımına son verilmelidir. Fon’dan patronlara dönük teşvik ve takviyeler sona erdirilmelidir.
-İstihdam artışlarında kamunun hissesi dikkate kıymettir. Kamu istihdamının artırılması, kamuda eğreti ve garantisiz çalışma biçimleri yerine, takımlı ve garantili istihdam artışının sağlanması yaşamsal değerdedir. Kamu girişimciliği ve hizmetleri istihdam yaratacak halde yine ele alınmalı ve kamuda işçi açığı derhal kapatılmalıdır.
-İşbaşında eğitim ismi altında çırak, stajyer, kursiyerlerin ve bursiyerlerin ucuz işgücü deposu olarak kullanılması uygulamasına son verilmelidir.
-Uluslararası çalışma normları doğrultusunda herkese en az bir ay fiyatlı yıllık müsaade hakkı tanınmalıdır.
-Sendikal hak ve özgürlüklerin kullanımı garanti altına alınmalı, sendikal barajlar kaldırılmalı, herkesin sendika hakkını özgürce kullanabilmesi için gerekli yasal düzenlemeler yapılmalıdır.
-Kadın istihdamının artırılması ve işsizliğinin azaltılması için işgücü piyasalarındaki cinsiyetçi uygulamalara son verilmeli, konut içi bakım hizmetleri devletin gereken nitelikli, yaygın ve fiyatsız bakım hizmetlerini sağlaması ile bayanın üzerinden alınmalıdır.
