İstanbul Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı ndan Prof Dr Başar Bilgiç ve Doç Dr Bedia Escort Gürçeşme Samancı yalnızca yaşlılık hastalığı olarak görülen Alzheimer ın 50 li yaşlarda da ortaya çıkabileceğini vurgulayarak riskli kümelerde Alzheimer ı geciktirecek stratejileri anlattı Prof Dr Bilgiç Alzheimer ın bir beyin hastalığı Gürçeşme escort olduğunu vurgulayarak Beyin hücrelerinin kaybıyla beyin dokusunun azalması ile giden bir hastalık Ekseriyetle 65 yaş sonrası görülse de 65 yaştan evvel de başlayabiliyor Bilhassa 50’li yaşlarda 40’lı yaşlarda da hastalık Gürçeşme escort Bayan başlangıcını görebiliyoruz Bunama yani demans ile karıştırılabiliyor Halbuki Alzheimer demansa yol açan hastalıklardan yalnızca birisi Örneğin bazen B12 eksikliği ya da guatr hastalıkları bile demansa yani bunamaya yol açabilir Bu ikisi karıştırılmamalı dedi
YAKINDA KAN TESTİNDEN ALZHEİMER TEŞHİSİ KONABİLECEK
Teşhis için öncelikle hasta yakınlarının dinlendiğini ve akabinde hastada birtakım muayeneler yapıldığını anlatan Prof Dr Bilgiç kesin teşhis için bazen ileri tetkiklerin de gerekli olabileceğini belirterek şu bilgileri verdi
Bir beyin hastalığı olduğu için beyni görmek istiyoruz ve tercihen MR dediğimiz teknikle beyinde erime var mı yok mu buna bakıyoruz Şayet bunlarla da karar veremezsek o vakit daha üst kademe tetkiklere başvuruyoruz Bunlardan bir tanesi PET dediğimiz metot Başkası de beyin omurilik sıvısı BOS dediğimiz beynimizin etrafında yer alan sıvıdan örnek alıp içinde kimi proteinler artmış mı azalmış mı buna bakıyoruz Günümüzde birtakım yeni gelişmeler de oldu Artık BOS yerine kandan da birtakım unsurların artıp azalmasına nazaran teşhis koyabilir duruma geleceğiz Şimdi klinik kullanıma girmese de yakında kan testi ile Alzheimer tanısı koyabileceğiz
HER UNUTKANLIK ALZHEİMER DEĞİL
Alzheimer da kesin tedavinin olmadığını lakin hali hazırda kullanılan birtakım ilaçlarla hastalığın tesirlerinin azaltılabildiğini bu sayede hasta ve hasta yakınına daha konforlu bir hayat verilebildiğini kaydeden Prof Dr Bilgiç hangi belirtilerde erken teşhis talihi yakalanabileceğini ise şu biçimde anlattı
Kullandığımız birtakım ilaçlar var tedavide Bunlar beyinde azalan haberci moleküller ismini verdiğimiz nörotransmiterleri yerine koyan ya da regüle eden ilaçlar Bunlarla da hastaların daha kaliteli bir süreç geliştirmesini ve birtakım çok olan bulgularını dindirmeyi sağlıyoruz Erken teşhis klasik bir Alzheimer hastası için unutkanlıkların başladığı gözle görünür hale geldiği periyottur Ama unutkanlık şimdi günlük hayatı etkilememiştir Örneğin hasta bir söylediğini bir daha söyleyebiliyor bir mevzuyu anlatıyor sonrasında unutup tekrar birebir mevzuyu anlatabiliyor bir soru soruyor karşılık alıyor fakat yanıtı unuttuğu için tıpkı soruyu tekrar tekrar sorabiliyor Daha da değerlisi vakit içinde bu unutkanlık şikayeti giderek artıyor Erken teşhis ile hastalığın kuluçka mühletini ilaç tedavileriyle uzatabiliyoruz
KELİME OYUNLARI YERİNE REFLEKS OYUNLARINI TERCİH EDİN
En çok merak edilen mevzulardan birisinin de sudoku bulmaca üzere aktifliklerin Alzheimer a düzgün gelip gelmediği istikametindeki soruların olduğuna değinen Prof Dr Bilgiç sanıldığı üzere söz oyunları halindeki bulmacaların bir müddet sonra hiçbir yararının olmadığını belirtti ve Çalışmalar bilhassa bilgisayar ya da telefonda oynanan kimi oyunların Alzheimer a faydası olabileceğini gösteriyor Lakin bu oyunlardan da süratli refleks vermek gereken oyunları seçmek gerekiyor Birtakım ani uyaranlar çıkıyor oyunda onlara basmak olabilir dokunmak olabilir kesmek olabilir iki defa süratlice basmak olabilir Değerli olan süratli refleks vermeyi sağlayan oyunlar olması Yeni bir enstrüman çalmak ya da yeni bir lisan öğrenmek de Alzheimer riskini düşürüyor Yine akıllı telefonlardaki lisan öğrenme uygulamalarını da birçok hastamıza bazen öneriyoruz Ancak söz bulma oyunları başlangıçta hami olsa da belirli bir noktadan sonra artık otomatiğe ezbere bağlar hale geldiği için çok da yararlı değil Beyinde yeni temaslar kurmayı sağlayacak oyunlar olmalı Bu da refleks ya da strateji içeren oyunlarla olur ancak dedi
ATİPİK FORMLAR TEŞHİS ALMAKTA ZORLANIYOR
Doç Dr Bedia Samancı ise Alzheimer’ın atipik formları nedeniyle bazen hastaların hekim doktor dolaştığına işaret ederek şu değerli bilgileri verdi
Atipik formlar dediğimiz bellek dışı formları da var Bunlar çok bilinmez ve hastalarımız tabip hekim dolaşırlar maalesef Bunlardan bir tanesi söz bulma zahmeti ile giden lisan varyantı Örneğin hastamız şey sözünü çok sık kullanmaya başlar Uzun cümleleri tamamlayamaz ya da konuşmalarda yanlışlar yapar söz uydurur Bir oburu davranışsal varyant dediğimiz tip Hasta içine kapanır toplumsal hayattan izole olur eskisi kadar toplumsal değildir ve mesken içinde işlerini de çok güzel yürütemez ya da eskiye nazaran daha hudutlu saldırgan tahammülsüz bir hal alır davranışları değişmeye başlar Bir başkası de posterior varyant dediğimiz beynin daha art bölgesini tutan bir tip Bunda da kişi yol bulma problemleri gözünün önündeki nesneleri arama meseleleri yaşar Üstünü giyemez düğmelerini yanlışsız ilikleyemez denk getiremez Atipik formlarda beynin tutulan bölgeleri yani o patolojik proteinlerin biriktiği bölgeler daha farklı yerlerde gerçekleşiyor Hasta yakınlarının bilhassa bu tip davranışsal durumlar ile inatlaşmaması gerekir hastanın istediği şeyleri unutturmaya çalışabilirler ama hayır dememeleri katiyetle çok kıymetlidir
Kelime bozukluğu olan hastalarda da sözleri bulamadıklarında dalga geçmemek ya da düzeltmemek çok kıymetli
COVİD SONRASI KOKU BOZUKLUĞU OLANLARIN ALZHEİMER RİSKİ ARTABİLİR
Covid in nörolojik tesirleri nedeniyle pandemi devrinde Alzheimer riskine de yönelik pek çok çalışma yapıldığını kaydeden Doç Dr Samancı birtakım çalışmaların Covid in bu tip hastalıkları tetikleyebileceği istikametinde bulgular verdiğine işaret etti
Normalde Lewy cisimcikli demans ya da Parkinson ve Alzheimer ın erken devrinde de koku bozukluğunu görüyoruz hastalarda Kovid hastalarında da koku bozukluğu erken devirde görülebiliyor Koku bozukluğu olan Kovid’lilerle olmayan Kovid hastalarının karşılaştırıldığı pek çok çalışma var zihinsel tutulum açısından Bu çalışmalardan bir kısmının sonuçlarına nazaran nörodejeneratif hastalıklar yani Alzheimer kümesi hastalıklara emsal formda bir beyinde bir kaskadı süreci tetiklediği düşünülüyor
