Ukrayna’yı işgali sonrasında Rusya’ya sekizinci yaptırım paketini açıklayan Avrupa Birliği (AB), savaşın başladığı günden itibaren Rusya ve Rus şirketleri ile giderek artan biçimde iş birliği yapan Türk şirketlerini, bu yaptırımlar kapsamına girme riskine karşı uyardı.
Avrupa Komisyonu’nun Finansal Hizmetler, Finansal İstikrar ve Sermaye Piyasaları Birliği’nden Sorumlu Üyesi Mairead McGuinness dün Ankara’da görüştüğü hükümet yetkilileri ve iş dünyası temsilcilerine yeni yaptırımlar hakkında bilgi verdi ve Brüksel’in ikazlarını gündeme getirdi.
AB büyükelçilerinin yeni yaptırım paketinde uzlaşmalarından yalnızca bir gün sonra Ankara’da temaslarda bulunan Komite üyesi McGuinness, Ticaret Bakanı Mehmet Muş, Maliye Bakanı Nureddin Nebati ve Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu ile bir ortaya geldi. Komite üyesi, akşam yemeğinde de iş dünyasının önde gelen dernekleri ve kurumlarıyla toplantı yaptı.
AB delegasyonundan yapılan açıklamada, “Komisyon üyesi McGuinness, yaptırım siyasetlerini ve daha ileri iş birliği fırsatlarını ele almak ve hükümet üyeleriyle görüşmek üzere Türkiye’yi ziyaret ediyor” tabirlerine yer verildi.
Avrupalı yetkili, Ankara’daki resmi temaslarının akabinde Twitter üzerinden yaptığı kısa açıklamada, belirsizliğin karar sürdüğü bir periyotta AB’nin güçlü ortağı olan Türkiye’de bulunmaktan keyifli olduğunu belirtirken, “Rusya’ya karşı yaptırımlarımızın uygulanmasına ve yaptırımların hile yoluyla atlatılmasını tespit edip kökünü kazıma gereksinimine güçlü bir halde odaklandığımızı iletme fırsatı doğdu” diye konuştu.
McGuinness’in Ankara temaslarını daha kıymetli kılan gelişme, ziyaretin, AB’nin Rusya’ya dönük sekizinci yaptırım paketini kabul etmesinin çabucak akabinde gerçekleşmesi oldu. Rusya’nın petrol satışına tavan fiyat getirmesi nedeniyle çok tartışılan AB’nin yeni yaptırım paketi, ithalat ve ihracat kısıtlamalarının yanı sıra yaptırımları hileli yollarla delen kişi ve kuruluşların caydırılmasını da içeriyor.
YAPTIRIM KAPSAMI GENİŞLEDİ
AB, Rusya’nın askeri, endüstriyel ve teknolojik eserlere ulaşmasını güçleştirmek, savunma ve güvenlikle ilgili dallarını geliştirmesini önlemek emelli olarak yeni ihracat kısıtlaması getiriyor ve bu kapsamda kömür, kok kömürü, Rus silahlarında bulunan spesifik elektronik modüller, havacılık bölümünde kullanılan teknik gereçler ve kimi kimyasalların satışını yasaklıyor.
Rus iktisadına yaklaşık 7 milyar euro civarında ziyan vermesi beklenen ithalat kısıtlamaları kapsamına ise işlenmiş ve yarı işlenmiş Rus çelik eserleri, makine ve elektrikli aletler, plastik eserler, araçlar, dokumacılık, ayakkabı, deri, seramik, kimi kimyasal eserler ile altın dışı mücevher giriyor.
Aynı paket, Rusya’ya ileri teknoloji, mühendislik ve yazılım üzere alanlarda hizmet sunan şirketleri de etkiliyor.
AB, böylelikle kişi, kurum ve kuruluşların yanı sıra Rusya ile iş yapan şirketleri içerecek formda yaptırım kapsamını genişletmiş oluyor.
Türkiye, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı 24 Şubat’ta başlattığı taarruzun akabinde ABD, AB ve başka Batılı ortakların aldığı yaptırım kararlarına uymayacağını, ilkesel olarak yalnızca Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nce alınan yaptırımlara prestij edeceğini açıklamıştı.
Yaptırımlara uyan Avrupalı ve öbür memleketler arası şirketlerin faaliyetleri sonlandırmasıyla doğan boşluk, Rus şirketleri ile ağır bir mesai başlatan Türk şirketleri tarafından dolduruldu.
Bu süreçte, Türkiye’de kurulan çok sayıda Rus şirketi, ithalat ve ihracat faaliyetleri için Türkiye’yi üs üzere kullanmaya başladı. Financial Times’ın haberine nazaran, son devirde Türkiye’den Rusya’ya ihracat geçen seneye oranla yüzde 50’ye yakın bir oranda arttı.
BRÜKSEL’DE TEDİRGİNLİK ARTTI, MACRON DA UYARDI
AB’li diplomatlara nazaran, Türkiye’de faaliyetini artıran Rus şirketlerinin sayısı her gün artıyor.
Samsun’dan Novorosisk’e yapılan Ro-Ro ticareti ve artan karayolu TIR ticaretini yakından gözleyen Brüksel’e nazaran, Rus şirketleriyle yapılan bu ticaretin AB yaptırım paketlerini delme mümkünlüğü yüksek.
AB’nin bu tedirginliği, Prag’da düzenlenen Avrupa Siyasi Topluluğu doruğu marjında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşen Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron tarafından da lisana getirildi. Erdoğan-Macron görüşmesinin akabinde Fransız Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan bilgilendirmede, Fransız Cumhurbaşkanı’nın Erdoğan’a “Rusya’ya uygulanan yaptırımların atlatılmasına ait uğraşlara karşı gayret etme” davetinde bulunduğu kaydedildi.
Türkiye’nin ihracatının neredeyse yarısını AB’ye yaptığını anımsatan diplomatlar, Brüksel’in Türkiye ile ticaretin ziyan görmesini istemediğini ve bu nedenle Ankara ile yakın çalışma içinde olmak istediğini kaydediyorlar.
Aynı diplomatlara nazaran, Brüksel’in tedirginliğini daha da artıran gelişme Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 6 Ağustos’ta Soçi’de ziyaret ettiği Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile iki ülke ortasındaki ticaret ve ekonomik iş birliğini derinleştirmeyi amaçlayan fakat içeriği açıklanmayan bir mutabakat muhtırasının imzalandığını açıklaması oldu. Diplomatlar, muahede içeriğinin birtakım yaptırım alanlarıyla örtüşmesi nedeniyle kamuoyuna açıklanmamış olabileceği kuşkusunun Brüksel ve Washington’da lisana getirildiğini kaydediyorlar.
Batı’dan gelen bu tasalar üzerine Türk Dışişleri Bakanlığı’nın Ankara’daki büyükelçilere bir sunum yaparak, tasaların yersiz olduğu ve yaptırım uygulanmasının ziyan verici sonuçlar doğuracağı iletisini verdiği biliniyor.
Ancak Rus vatandaşlarının Türkiye’de kullanımına açılan Mir kartının Batı’dan Türk bankalarına gelen baskı sonucunda kullanıma kapatılması bu sürecin en somut gelişmelerinden biri olmuştu.
DAHA ÇOK İŞ BİRLİĞİ MESAJI
McGuinness’in Ankara temaslarında Türkiye ile ticari iş birliğini artırma ve potansiyeli geliştirme iletisi verirken, yaptırımların delinmemesi için de Brüksel ile yakın iş birliği içinde olunması davetinde bulunduğu öğrenildi. AB Komiseri’nin emsal bildirileri iş dünyası temsilcileri ile yaptığı yemekte de gündeme getirdiği belirtiliyor.
McGuinness’in Maliye Bakanı Nebati ve Merkez Bankası Lideri Kavcıoğlu ile temaslarında, ‘Türkiye İktisat Modeli’ kapsamında izlenen siyasetleri ele alıp, muhataplarından bundan sonraki sürece dönük bilgi aldığı kaydediliyor.
Brüksel’de yapılan değerlendirmeler, Türkiye’nin izlediği modelin ileriki periyotta Türk iktisadına ve bilhassa gerçek iktisada daha fazla kayıp verdireceğini, enflasyonun kısa vadede düşme eğilimine girmeyeceğini öngörüyor.
