Ayak bileğindeki kıkırdak yaralanmalarının ciddiye alınması gerektiğine dikkat çeken Ortopedi ve Travmatoloji kısmından Doç. Dr. Bilgehan Çatal bu yaralanmaların riskli olacağını belirtti.
Çatal, “Kıkırdak yaralanmaları denince genel olarak akla birinci gelen diz kıkırdağı olur. Sıklık olarak baktığımızda ayak bileği kıkırdak sorunları dizdeki kıkırdak hasarlarının çabucak sonrasında geliyor. Aslında ayak bileği kıkırdak yaralanmaları hastaların günlük yaşantılarını değiştirecek formda büyük yer kaplıyor lakin toplumun bu bahis hakkında farkındalığı dizlerdeki kadar yok. Uygun tedavi edilmediği için sık tekrar eden ayak bileği burkulmaları kıkırdak hasarına neden olabiliyor” diye konuştu.
EN ÇOK GENÇ ERKEK NÜFUSTA GÖRÜLÜYOR
Travmatik olayların akabinde ayak bileğindeki kıkırdak yaralanmalarının arttığına değinen Doç. Dr. Bilgehan Çatal, şöyle devam etti:
- “Burkulma ya da kırılma sonrası hastanın ayak bileğinde kıkırdak yaralanması olabilir. Ayak bileğinin dönmesiyle birlikte Talus dediğimiz etrafı kıkırdakla kaplı ayak bileği kemiği eklemin üst ucunu oluşturan kaval kemiğine çarparak o bölgede çeşitli kıkırdak hasarları meydana getirir. En sık ortopedik yaralanmalardan biri ayak bileği burkulmasıdır. Ayak bileği burkulması geçirmeyen neredeyse kimse yoktur.
- Ayak bileği kıkırdak yaralanmaları daha çok futbol ve basketbol stili sporlarla ilgilenen genç erkek nüfusta daha sık görülür. Aslında basketbolda görülen en sık yaralanmalar ayak bileği yaralanmalarıdır. Görülme sıklığı olarak, ABD bilgilerine baktığımız vakit bir günde neredeyse 20 binin üzerinde ayak bileği burkulması olayı meydana gelmektedir. O yüzden bu yaralanmalar çok sık oluyor diyebiliriz.”
- Ayağınızda takılma ve kitlenme olursa tabibe başvurun
Doç. Dr. Çatal, birtakım hastalarda kıkırdak yaralanmalarının küçük olduğu için semptom vermediğine işaret ederek, şu bilgileri verdi:
- “Hasta yürüdüğünde yahut ayakta durduğu vakit bileğinde oluşan derin ağrılar kıkırdak yaralanmalarının en değerli klinik bulgularından biridir. Fark edilmeyen kıkırdak yaralanmaları hastalarda ufak ağrılarla geçebilir. Bunun dışında kıkırdak yaralanmalarına reaksiyon olarak; ayak bileğinde şişmeler, ayak bileği ekleminde sıvı artışı görülür. Bazen de takılma, kilitlenme üzere mekanik semptomlarını ayak bileği kıkırdak yaralanmalarında görebiliriz.
- Sık ayak burkulması geçirmek risk faktörlerinden biridir. Ayak bileğinde şişlik, kilitlenme üzere şikayetlerle bize gelen hastalara birinci olarak bir röntgen çekiyoruz. Fakat röntgen kıkırdak hasarlarını göstermek için tek başına kâfi değil. O yüzden ayak bileği kıkırdak hasarlarında şüphelendiğimiz hastalardan ayak bileği MR’ı istiyoruz. MR çok yeterli bir biçimde kıkırdak hasarı var mı, buna bağlı kıkırdağın altındaki kemikte ödem var mı bize gösteriyor.”
FONKSİYONEL REHABİLİTASYON İLE AMELİYATSIZ TEDAVİ MÜMKÜN
Hastalara uygulanacak birinci tedavi metodunun ameliyat dışı olduğunu söz eden Doç. Dr. Çatal, “Ameliyat dışı tedavileri şu biçimde örneklendirebiliriz; sporu azaltmak, bir müddetliğine de olsa hastayı istirahate yönlendirmek ve ödem giderici ilaçlar uygulamaktır. Tekrar eden ayak bileği burkulmalarını önlemek için işlevsel rehabilitasyonu hastalarımıza yaptırıyoruz. İşlevsel rehabilitasyon, ayak bileği burkulmasının önüne geçilmesi için birinci başta verdiğimiz ameliyat dışı tedaviler ortasında yer alıyor. Yaklaşık 3 ila 6 ay ameliyat dışı tedavileri hastaya uyguluyoruz. Uyguladığımız ameliyat dışı tedavilerde 6 ayı geçmesine karşın işe yaramıyorsa, ameliyat seçeneklerini hastayla konuşmaya başlıyoruz. Ayak bileğinin durumuna nazaran kapalı ve açık olmak üzere uygulanabilecek iki ameliyatı ayrıntıları ile birlikte hastamıza aktarıyoruz. Ayak bileği burkulmaları yeterli tedavi edilmediği vakit üçte birinde kronik bir dert ortaya çıkıyor ağrıya neden olabilen. Tekrar eden ayak bileği burkulmaları, kıkırdak hasarları olabilir. Birtakım yumuşak dokuların makûs düzgünleşme sonrası eklem içine sıkışması olabilir. Bu yüzden kolay bir ayak bileği burkulması diye geçmemek gerekiyor. Kesinlikle bir uzmana başvurulup düzgün bir formda tedavi edilmelidir. Ne kadar düzgün tedavi edilirse sorunlar de o kadar az görülür” dedi.
CERRAHİ SONRASI YÜZDE 80’İ ESKİ DÜZEYİNE DÖNEBİLİYOR
Doç. Dr. Çatal, ameliyat sonrası hastaların yapması gereken fizik tedavilere de dikkat çekerek, şu kelamları kullandı:
- “Lezyonun yani kıkırdak hasarının yeri ve büyüklüğüne nazaran kapalı ameliyat yani ayak bileği artroskopisi dediğimiz prosedürle ayak bileği kıkırdak hasarlarının büyük bir kısmını halledebiliyoruz. Bu kapalı ameliyattan sonra hasta bilhassa kıkırdak tamiri, tamiri yaptığımız için yaklaşık 4 haftalık bir süreçte üstüne basmıyor. Bu süreçten sonra çabucak fizik tedaviye başlıyoruz ve yaklaşık 6’ncı haftadan sonra hastamız günlük hayatına dönmeye başlıyor.
- Açık ameliyatta ise lezyon kıkırdak hasarı daha büyük olan olayları gerçekleştiriyoruz. Kıkırdak naklinde olduğu üzere dizin yük binmeyen yerinden kıkırdakları alıp ayak bileğine naklediyoruz. Buna mozaikoplasti deniyor. Bu nakil daha ileri hadiselerde görülüyor. Son periyotlarda kullanılmaya başlayan öteki bir metot ise; hastadan bir biyopsiyle kıkırdak modülünü alıp, laboratuvara gönderip hastanın kendi kıkırdaklarını çoğaltıyoruz akabinde hasarlı bölgeye kıkırdak nakli yapıyoruz. Tabi yaygınlaşmakta olan bir tedavi muhtemelen gelecekte bu tedavi daha kolay ulaşılabilir bir hale gelecek ve altın standart tedavi seçeneği olacak.
- Yapılan ameliyatlara nazaran sportmenlerin neredeyse yüzde 80’i ameliyat öncesi ya da yaralanma öncesi spor düzeylerine dönebiliyor. Bu yüz güldürücü bir sayı. Tabi söylediğim üzere fizik tedavi ve rehabilitasyon süreci spora dönüşte değerli oluyor. Basketbol ve futbol üslubu sporlarda bu mühlet 6 ila 9 ay ortasında değişiyor.”
