Günümüz kaidelerinde daha ileri yaşta evlenen ve çocuk doğurmayı erteleyen bayan sayısının arttığına dikkat çeken Bayan Hastalıkları ve Doğum Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erhan Şimşek bilgi verdi.
Yumurta dondurma sürecinin bayanlarda iki farklı durumda yapılabildiğine dikkat çeken Doç.Dr. Erhan Şimşek: “Bunlardan birincisi onkoloji hastalarında kanser tedavisi sonrası yumurta rezervi kaybını önlemeye yöneliktir. İkinci kümede ise yaşa bağlı ortaya çıkan ya da aileden alınan genetik miras sonucu azalmış yumurtalık rezervine sahip sağlıklı bayanlar yer almaktadır.
Sağlıklı bir bayanın doğurganlığının, 40’lı yaşlara kadar devam ettiği bilinmektedir. Lakin bu yaş her bayan için birebir değildir. 30-35 yaşlarında olağan oranlarda, 35 ile 45 yaş aralığında ise her sene hızlanarak azalması beklenen doğurganlık oranı birtakım bayanlarda çok daha erken yaşlarda düşmektedir. 40 yaşından sonra ise anne olmak isteyen bayanların yüzde 50’den azı, kendi uğraşıyla yardımcı bir üreme tekniği olmadan doğurabilmektedir. Son devirlerde üniversite, yüksek lisans, doktora, meslek ve iş planlama süreçleri ile birlikte çoklukla 35 yaş sonrasına ertelenen annelik devri, gebe kalabilme oranlarını olumsuz etkilemektedir” dedi.
“GEBELİK TALİHİ DEVAM EDEBİLİR”
İleri yaşta gebelik isteyen bayanlardan kıymetli bir kısmının, aşılama ve tüp bebek üzere ileri tedavi sistemlerine muhtaçlık duyduklarını belirten Doç. Dr. Şimşek, “Özellikle günümüz çağdaş ömür koşulları, eğitim ve çalışma hayatı üzere durumlar hamile kalma yaşının ileri yaşlara ötelenmesine sebep olmaktadır. 30’lu yaşların ortalarından itibaren, doğurganlıkta azalma kaçınılmaz olduğu için bir küme hastada yumurta dondurma üzere doğurganlığı esirgeyici tekniklere olan gereksinim her geçen gün artmaktadır. Günümüzde doğurganlığın ileride de korunması emeliyle yumurta elde edilerek saklanması ile ilgili son derece âlâ seçenekler bulunmaktadır. Sıhhat Bakanlığımız da son 10 yılda anne olmak isteyen bayanların ileri yaşlara geldiklerinde, yumurtaları azaldığında da doğurganlıklarının devamlılığını sağlayabilme bahtı tanıyor. Bu hastalarda evlenmeden evvel dondurmuş oldukları yumurtaları, evlendikten sonra kullanmak suretiyle hamile kalma talihleri devam ediyor’’ diye konuştu.
“ONKOLOJİ HASTALARINDA UYGULANABİLİYOR”
Yumurta rezervi azalmış, gebeliği ileri yaşlarda düşünen, onkolojik sorunu olan kemoterapi görecek yahut kemik iliği transplantasyonu yapılacak olan hastalara da dondurma sürecinin uygulanabildiğinin altını çizen Şimşek, “Yumurtalar en geç 38-40 yaşına kadar en verimli halde toplanabiliyor. Bu süreci düşünen hastalarımıza, 30-37 yaş aralığında tüp bebek ya da üreme sıhhati ile ilgilenen bir tabibe muayene olmalarını ve yumurtalık rezervlerini değerlendirmelerini öneriyoruz. 35 yaşındaki hastaların bir kısmında yumurta sayılarının beklenenden az olması, yumurta dondurmak için çok vakit kalmadığına işaret ediyor. İleri yaşta fazla yumurta toplanabilse bile gebelikte bahtı yüksek olamayabiliyor. Bu nedenle yaş değerli bir faktör.
Henüz evli olmayan bayanlar için de yumurta dondurma seçeneği uzman tabibin muayenesi ve yönlendirmesi ile yapılabilir. Yumurta rezervinin belirlenmesinde ultrasonografi ve kan örneğinden yumurta rezervinin değerlendirmesine imkan tanıyan antimüllerian hormon testiyle de yumurta rezervleri değerlendirilebiliyor. Kâfi yumurta sayısına sahip olan onkoloji hastaları kemoterapi tedavisi ya da kemik iliği transplantasyonu sonrası sağlıklı yumurtalarını kaybetme riskiyle karşı karşıya kalabiliyorlar. Uygun kuralları taşıyan onkoloji hastalarımızda tedavi öncesi yumurta dondurma süreci ilerideki ömürlerinde doğurganlıklarını koruyabilecekleri kıymetli bir seçenek olarak karşımıza çıkmaktadır. Kemoterapi ve radyoterapi üzere yumurtalığa hasar veren ve menopoza girme riski taşıyan tedaviler ile ortaya çıkan doğurganlıktaki kalıcı azalma bu sistemlerin kullanılması ile büyük oranda engellenebilmektedir” formunda konuştu.
“OLGUNLAŞAN YUMURTALAR 10-15 DAKİKADA TOPLANABİLİYOR”
Yumurta dondurma sürecinin üp bebek uygulamalarına misal biçimde yapıldığını kaydeden Şimşek, “Yaklaşık 10-15 gün kadar süren ve karından hastanın kendi uyguladığı günlük enjeksiyonlarla olgunlaşan yumurtalar, 10-15 dakikalık kısa bir süreçle ağrısız olarak toplanabilmektedir. Yumurtalar toplandıktan sonra DNA kimliklendirme yapılarak, -250 derecelik sıvı azot tanklarında dondurulmaktadır. Yumurtaların hasta çocuk istediği devirde çözülme sürecinden geçirilmesi ve döllenerek transfer edilmesi de yeniden 10-15 günlük tedavi süreçlerinden sonra süratle yapılabilmektedir. Dondurulan yumurtaların ortalama 5 yıl olarak belirlenen saklanma müddetleri, her sene Sıhhat Müdürlüğüne yapılan müracaat ile uzatılabilmektedir” tabirlerini kullandı.
