Kum zambaklarının tabiatta ender olarak görülen bir bitki çeşidi olduğuna değinen Balıkesir Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fatih Satıl, “Doğada ender olarak bulunan kum zambakları kumsallarda yetişen, soğanlı beyaz çiçekli, beğenilen kokulu bir cinstir. Kuşağı tükenmekte olan bu bitki Milletlerarası Tabiat Muhafaza Birliği tarafından da muhafaza altına alınması gereken ender cinsler ortasında yer almakta. Her ne kadar ülkemizde Akdeniz, Ege, Marmara ve Karadeniz kıyı heyetlerinde görülse de tıp ender olarak görülüyor” dedi.
Haziran ve ekim aylarında çiçek açan kum zambaklarının kendi ortamları dışında yaşayamayacağına değinen Prof. Dr. Satıl, “Haziran ve ekim aylarında çiçek açan kum zambakları, hem görünümü hem o hoş kokusu nedeniyle insanların da dikkatini çekiyor. Haliyle beşerler bunları toplayıp saksılara dikme yahut bahçelerine yetiştirmek üzere bir duruma da dönebiliyorlar.
Oysa bu bitkiler kumul alanlarda yaşayabilir. Bunun dışında saksıda yahut bahçede yetişmesi imkansızdır. Bu cinslerin kumul alanında doğal habitatlarında kalması gerekiyor. Tabiatta az olarak bulunan bu kum zambağının bu halde beşerler tarafından toplanmasıyla birlikte, ayrıyeten bu kıyıların plaja açılması yahut kıyılardan kumların alınması üzere durumlar nedeniyle de doğal hayat alanları, habitatları tehlike altındadır. Bir an evvel bu tiplerle ilgili müdafaa planlamaları yapılması gerekiyor” sözlerini kullandı.
Türün önemli bir tehdit altında olduğunu tabir eden Balıkesir Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selami Selvi, “Kumsal bağının doğal hayat alanı olan kıyıların ülkemizin birden fazla yerinde plaj olarak kullanılması, yeniden plajlarda bulunan insanların bu bitkileri toplaması, çiçeğini koparması ayrıyeten son yıllarda bilhassa yapılaşmanın olmasıyla birlikte kum zambakları önemli bir tehdit altına girmektedir” dedi.
Kumul kıyıların bembeyaz süsü olan bu soğanlı bitki, jenerasyonunun tükenme tehlikesinde olduğundan 2016 yılında Milletlerarası Tabiat Müdafaa Birliği tarafından müdafaa altına alındı. Nergisgiller familyasından olan bu bitki; Akdeniz, Ege ve kısmen de Karadeniz’in kıyı kumullarında yetişiyor. Hem kokusu hem manzarasıyla Badavut kıyılarını süsleyen kum zambakları, turistlerin de ilgi odağı oluyor. Kum zambaklarının çiçeklerinin yahut soğanlarının toplayan, koparan yahut ziyan verenlere Tabiat Korum ve Ulusal Parklar Müdürlükleri tarafından 109 bin lira para cezası veriliyor.
