Türkiye’de görülen 13 engerek cinsinden 3’ü endemik, 6’sı, Dünya Doğayı Müdafaa Birliği’nin (IUCN) kuşağı tehlike altındaki türler ortasında bulunuyor. Bu cinslere ait çalışma yapan Pedram Türkoğlu, “Habitat kaybı, yasa dışı toplama, kasıtlı yahut kazayla öldürme olayları engerekler için en önemli tehditler olarak belirlendi. Kuşaklarının korunması için öncelikle yüksek engerek yoğunluğu tespit edilen bölgelerde korunan alanlar yaratılmalı” dedi.
Bilim muharriri ve tıp hekimi Pedram Türkoğlu, Türkiye’de jenerasyonu tehlike altında olan engerek cinslerini derledi. Türkoğlu, Türkiye’de toplamda 56 yılan cinsinden 13’ünün engerek, 1’inin kobra olduğunu belirterek, “Fakat kimileri ‘tür kompleksi’ olarak ele alındığı için içerisinde birçok çeşidi içeren popülasyon çeşitleri bulunabilmektedir.
Bazılarında da bilgi yetersizliğinden ötürü tür/alt çeşit konusunda uyuşmazlık vardır. Hasebiyle bu sayılar, kaynaktan kaynağa nazaran değişebilir. Ancak kesin bir gerçek var ki; birtakım engereklerin jenerasyonları ‘tür seviyesinde’ tehlikede olmasa da ülkemizde yaşayan popülasyonlarının tehlikede olduğudur” dedi.
3’Ü ENDEMİK 6 TIBBIN JENERASYONU TEHLİKEDE
Türkiye’de cins düzeyinde IUCN listesinde kuşağı tehlikede 6 engerek çeşidi olduğunu kaydeden Türkoğlu, “Nesli tehlikedeki çeşitler Wagner engereği, Anadolu engereği, Darevski engereği, Kafkas engereği, beyaz bantlı dağ engereği ve çayır engereği. Bunlardan Anadolu engereği, beyaz bantlı dağ engereği ve çayır engereği endemik. Sadece Türkiye’de, bu topraklarda yaşamaktalar. Endemik olmayanlar da zati çok kısıtlı bir coğrafyada yaşıyor” diye konuştu.
‘HER BÖLGEDE EN AZ 1 CİNS İLE KARŞILAŞMAK MÜMKÜN’
Türkiye’de herpetoloji (sürüngen ve amfibi bilimi) alanında çok kıymetli çalışmalara imza atan merhum Prof. Dr. Bayram Göçmen’in yanı sıra Mehmet Anıl Oğuz, Abdurrahman Sefalı ve Naşit İğci’nin jenerasyonu tehlike altındaki tiplere ilişkin fotoğraflarını derlemesinde kullanan Türkoğlu, engereklerin, Türkiye’nin her bölgesinde görülebildiklerini açıkladı.
Türkoğlu, “Ege ve Akdeniz’de yüklü olarak şeritli engerek, Güneydoğu’da esas koca engerek üzere Türkiye’nin neredeyse her bölgesinde en az bir engerek tipi ile karşılaşmak mümkün. Ama engerekler tabiatta kolay kolay karşılaşılan tipler değil. Birçok noktürnal (gececil) olduğu için gündüzleri güneşlenmedikleri takdirde, kayaların yahut kütüklerin altında saklanarak geçirirler” diye konuştu.
YILANLARA KARŞI YANLIŞ ÖN YARGI
Halk ortasında yılanlara karşı büyük bir ön yargı ve yanlış anlaşılma olduğuna dikkat çeken Türkoğlu, “Habitat kaybı, yasa dışı toplama, kasıtlı yahut kazayla öldürme olayları engerekler için esas tehditler olarak belirlendi.
Nesillerinin korunması için öncelikle yüksek engerek yoğunluğu tespit edilen bölgelerde korunan alanlar yaratılmalı. Yasa dışı toplama önlemeli ve denetimler artırılmalıdır. En kıymetlilerinden biri ise lokal halk ortasında taammüden yahut kazayla engerek vefatlarını azaltmak için farkındalık yaratılmalıdır. Beşerler, engereklerin avları ortasında değildir” diye konuştu.
‘YILANLAR DA EKOSİSTEMİN BİRER PARÇASI’
Yılanların besin zincirinin kritik bir halkası olduğuna vurgu yapan Türkoğlu, şu davette bulundu:
“Engerekler dahil yılan popülasyonu azalırsa; avları olan kemirici popülasyonunun artması demektir. Bu da hantavirüs üzere enfeksiyon tesirleri ile müsabaka riskinin artması ve ekinlerde, tarlalarda istenmeyen sonuçlar demektir. Hepsinden öte, onlar da öteki hayvanlar üzere ekosistemin birer modülüdür.
En az bizler kadar bu gezegende ömür hakları vardır. Hatta aktüel araştırmalarda yılanlar ortasında da toplumsal alakalar olduğu belirtilmektedir. Bu hususta almamız gereken çok yol var. Medya ve toplumsal medyanın gücü ile kıymetli adımlar alacağımıza inanıyorum.”
