Günümüzün kıymetli sıhhat meselelerinden biri olan ‘fibromiyalji’ ülkemizde nüfusun yaklaşık yüzde 9’unu etkileyecek kadar yaygın görülen romatizmal bir hastalık. O denli ki her yıl yaklaşık 100 bin kişinin fibromiyalji tanısı aldığı ve bu sayının her yıl artacağı belirtiliyor. Bedende oluşan yaygın ağrıya yorgunluk, uyku bozuklukları, baş ağrısı, his durum değişiklikleri ile bağırsak meselelerinin eşlik etmesi, hayat kalitesini önemli boyutlarda düşürebiliyor. Üstelik semptomların nispi olması, pek çok hastalığı taklit etmesi ve tanıyı katılaştıracak testlerin bulunmaması nedeniyle hastalığın teşhis edilmesi uzun yılları bulabiliyor. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Şule Arslan, fibromiyalji için şimdi kesin bir tahlil olmasa da çeşitli tedavi prosedürleriyle semptomların denetim altına alınabildiğini belirterek, “Fibromiyaljide görülen yakınmalar şahıstan bireye farklılık gösterebiliyor. Bu nedenle tedavi hastanın gereksinimlerine nazaran düzenleniyor. Bireye özel uygulanan tedavilerin yanı sıra hayat alışkanlıklarında yapılacak olan düzenlemeler ise tedavide kilit rol üstleniyor.” diyor.
FİBROMIYALJİ TEDAVİSİNİN 5 DEĞERLİ ANAHTARI!
Prof. Dr. Şule Arslan, fibromiyalji hastalarının hayat alışkanlıklarında dikkat etmeleri gereken 5 değerli kuralı şöyle anlatıyor:
Semptomları şiddetlendirebildiği için fizikî ve ruhsal gerilimden uzak durmaya çalışın.
Hareketsizlik, kilo alımına ve fibromiyalji belirtilerinin artmasına yol açabiliyor. Bu nedenle hareketsiz bir ömürden kaçının.
İdeal kilonuzda kalmaya itina gösterin. Çünkü kilo denetimi ağrının şiddetini azaltmada tesirli olabiliyor. Ayrıyeten anti-inflamatuar diyet birtakım yakınmaları azaltabiliyor.
Düzenli olarak idman yapmayı alışkanlık edinin. Lakin birçok fibromiyalji hastası kendisini idman yapamayacak kadar yorgun hissettiğini yahut idman yapınca ağrılarının arttığını söz ediyor. Bu sorun, uzun periyodik ağrı yakınması olan ve idman programına ağır bir halde başlayan herkeste görülebiliyor. Hasebiyle ağır idmanlardan kaçınmanız gerekiyor. Unutmayın ki etkin kalmak ve sistemli antrenman, tedavinin kıymetli basamaklarından birini oluşturuyor.
Uyku hijyenine dikkat etmeniz semptomların alevlenme riskini azaltıyor.
FİBROMIYALJİ NEDEN OLUR?
Fibromiyaljinin oluşum nedeni şimdi bilinmese de beyinde ağrı sürece sistemlerindeki bozukluktan (santral duyarlılık) kaynaklandığı kabul ediliyor. Hastalığa yol açan faktörler tam olarak aydınlatılmamış olsa da, yapılan çalışmalar, santral hassaslığın oluşmasında genetik, uyku bozuklukları, nörohormonal bozukluklar, enfeksiyon, mükemmelliyetçi kişilik ve ağır fizikî ya da duygusal travma geçirmek üzere faktörlerin tesirli olduğunu gösteriyor.
Ağrı, halsizlik, uyku bozuklukları, bilişsel bozukluklar ve his durum değişiklikleri, fibromiyaljide en sık görülen yakınmaları oluşturuyor. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Şule Arslan, belirtilerin şiddetinin hastalığın seyri sırasında kıymetli ölçüde değişebileceğine işaret ederek, “Ayrıca başlangıçta çoklukla bölgesel olan ağrı vakitle yaygınlaşıyor. Ağrı sıklıkla soğuk ile nemli hava, uykusuzluk, fizikî ve zihinsel gerilim üzere faktörlerden etkileniyor. Fizik muayene sırasında rastgele bir objektif klinik bulgu olmasa da hastalar eklemlerde şişlik ve duyusal değişikliklerden şikayet ediyorlar” diyor.
Fibromiyaljinin sık görülen belirtilerinden biri ‘uyku bozuklukları’ oluyor. Uykunun rahatlatıcı olmaması, gece boyunca sık uyanma, uykuya dalma zahmeti ve sabah yorgun uyanma, hastalarda yaygın görülen belirtilerden. Ayrıyeten tansiyon yahut migren tipi baş ağrılarına da sık rastlandığına dikkat çeken Prof. Dr. Şule Arslan, “Alerjik semptomlar, göz kuruluğu, çarpıntı, nefes darlığı, ağrılı adet periyotları, premenstürel sendrom, irritabl bağırsak sendromu, cinsel fonksiyon bozukluğu, kilo dalgalanmaları, gece terlemeleri, yutma zorluğu, huzursuz bacak sendromu, çene eklem ağrısı ve kronik yorgunluk sendromu da en çok lisana getirilen meseleler ortasında yer alıyor” diye konuşuyor.
FİBROMIYALJİ TEDAVİSİ NASIL OLUR?
Günümüzde fibromiyaljinin kesin tedavisi olmasa da semptomlar denetim altına alınabiliyor. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Şule Arslan, “Tedavide amaç, ilaç ve ilaç dışı yollarla hastaların semptomlarını hafifleterek hayat kalitesini artırmaktır” diyerek, şöyle devam ediyor: “Fibromiyalji hastalarında tedavi programının bir kesimi olarak, hastanın klinik durumu ve şartlarına uygun biçimde farkındalık teknikleri, fizik tedavi modaliteleri, akupunktur ile hidroterapi/balneoterapi programları öneriliyor. Ayrıyeten gerilimle baş etme yolları, uyku hijyeni ve hakikat beslenme de tedavide büyük kıymet taşıyor”
Prof. Dr. Şule Arslan, tertipli yapılan idmanların de tedavinin değerli ayaklarından birini oluşturduğuna işaret ederek, “Yapılan çalışmalarda aerobik antrenmanlar, güçlendirme idmanları ve fleksibilite idmanlarının fibromiyalji hastalarında yararlı tesirleri gösterildi. Yürüyüş, bisiklet, yüzme, su içi antrenmanlar, Tai-chi ve yoga, önerdiğimiz öteki tesirli antrenmanlar oluyor.” diyor.
