Şarkıcı, bestekar ve oyuncu Esmeray, Fermet Hanım ile Fas asıllı Nusret Bey’in kızı olarak Emirgan’da 25 Şubat 1949’da dünyaya geldi.
Sanatçı, 1960’ta Emirgan Ortaokulunun son sınıfından ayrılarak, İstanbul Kent Tiyatrosu çocuk kısmına girdi. Kent Tiyatrolarında 1960’tan itibaren 5 yıl sahneye çıkan Diriker, 1965’te özel tiyatrolara geçiş yaptı. Başarılı sanatçı birinci olarak Dormen Tiyatrosu’nda “Dün Gece Yolda Giderken Çok Komik Bir Şey Oldu” isimli oyunda rol aldı.
Daha sonra sırasıyla Avni Dilligil, Hasret Taşdelenler ve Sezer Sezin tiyatrolarında sahneye çıkan sanatçı, 1974’te Muammer Karaca ile oynadıkları “Mart Bakanı” isimli oyunla tiyatroya veda etti.
Sanatçı, beyazperdede “Sev Kardeşim” ve “Zilli Nazife” isimli sinemalarının yanı sıra “Unutama Beni” sinemasında konuk oyuncu olarak yer aldı.
ESMERAY’IN MÜZİK YAŞAMI
Müziğe Neriman Altındağ Tüfekçi idaresindeki koroda amatör olarak başlayan Diriker, 1974’te “Kim Bunlar Topluluğu”nun solistliğini yaptı. Sanatçı, topluluğun müzikseverlerle buluşturduğu plakta yer alan “Yüz Kerre Bin Kerre” isimli müziğiyle profesyonel müzik hayatına başladı.
Esmeray Diriker, müzik alanındaki birinci kıymetli çıkışını da birebir yıl TRT’nin düzenlediği “1. Toplu İğne Beste Yarışması”nda seslendirdiği “Unutama Beni” isimli müziğiyle yaptı. Sanatkara birincilik getiren ve klasikler ortasına giren yapıtın kelam ve müziğine, eşi Şemi Diriker imza attı.
İlk kere profesyonel olarak Küçük Bebek Belediye Gazinosu’nda sahneye çıkan Esmeray Diriker, TRT’nin düzenlediği yarışta birinci olmasına karşın “Unutama Beni” kontrole takıldı ve TRT’nin yasaklı müzikçiler listesine girdi.
Sanatçı, ikinci büyük çıkısını ise 1977’de “Gel Tezkere” isimli plağıyla yaptı. Sonraki yıllarda “Can Mehmedim” ve “Askerin Türküsü” üzere müzikleri söylemeye devam eden Diriker, 1978’de Eurovision yarışının Türkiye finaline katıldı. Bestesi Atilla Özdemiroğlu’na ilişkin, Şanar Yurdatapan’ın kelamlarını yazdığı “İnsanız Biz” yapıtını, Ertan Anapa, Funda Anapa, Melike Demirağ, Kerem Yılmazer ve İskender Doğan’la seslendirdi.
“Sürpriz 81” isimli albümünde Türk sanat müziği yapıtları yorumladı
Ölümüne kadar 9 adet 45’lik, 4 adet LP ve 1 kaset çalışmasına imza atan sanatçı, 1981’de çıkardığı “Sürpriz 81” isimli albümünde Türk sanat müziği yapıtlarını seslendirdi.
Esmeray Diriker, 1986’da profesyonel sahne çalışmalarına son verdi. Bu tarihten sonra ise “Alıştık Artık” isimli televizyon programında uzun mühlet Ayşegül ve Ali Atik çiftiyle rol aldı.
“Küçük Besleme” ve “Reyting Hamdi”nin ortalarında bulunduğu birçok televizyon dizisinde konuk oyuncu olarak yer alan Diriker, 1995’te Nedim Saban Tiyatrosunda “Oscar” isimli oyunla tiyatroya geri döndü.
Diriker, 2000’de “Hep Birebir Yaygara” ve “Dilekçe” oyunlarında rol aldı, tıpkı yıl yayınlanan “Eski Dostlar” albümüyle tekrar müzik çalışmalarına başladı. Sanatkarın oğlu Kaan Diriker yaptığı bir açıklamada, müziğin annesinin vazgeçilmezi olduğunu söylemişti.
ESMERAY NEDEN ÖLDÜ?
Unutulmaz sanatçı, 2001’de akciğer kanserine yakalandı. Yaklaşık 3 ay kanser tedavisi gördükten sonra 25 Mart 2002’de 53 yaşında hayatını kaybeden Esmeray Diriker, Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.
“Onun kıssası, sesi ve kültürü her şeyi değiştiriyor”
Polonyalı kültürel antropolog Kornelia Binicewicz, Türk müziğini araştırırken rastladığı Esmeray hakkında bir röportajında şu tabirleri kullanmıştı:
“Buraya geldiğimde yaptığım en kıymetli keşiflerden biri Esmeray oldu. Esmeray’dan bahsettiğimde, insanlardan ‘Esmeray yalnızca bir pop müzikçisi, onda ne görüyorsun?’ üzere reaksiyonlar alıyorum. Birtakım beşerler ise ismini hiç duymamış. Lakin aslında teklilerini ayrıntılı incelediğinizde büyük sanatkarlarla, mükemmel aranjörlerle çalıştığını görebilirsiniz. Ayrıyeten onun kendi öyküsü, sesi ve kültürü her şeyi değiştiriyor, özgün bir hal alıyor. Esmeray’a birinci hayran kaldığım periyotta, Abu Dabi’de ulusal bir mecmua için bir makale yazmıştım. Kıssasını, nereden geldiğini anlattım, Fas’tan geldiğini ve AfroTürk olduğunu yazdım. Bu metni yazdıktan sonra çok fazla insan bana neden Esmeray’ın siyah olduğunu argüman ettiğimi sordu. ‘O siyahi değil, Türk.’ üzere şeyler söylediler. Bu, beşerler için yeniydi zira daha evvel bu soruları sormamışlardı. Ama ben dışarıdan olduğum için farklı bir yerden bakıyordum ve o benim için yalnızca bir pop müzikçisi değildi. Onun sesini buldum, çok ilgimi çekti ve daha sonra onun AfroTürk olduğunu öğrendim.”
Sezen Cumhur Önal da Esmeray’ın vefatının akabinde yaptığı bir açıklamada, “Devrini prestijli yaşadı. Çok onurluydu. Para kazanmak için kıymetsiz müzikler söylemedi. Medyatik olmaya çalışmadı. Eşyanın tabiatına uygun davrandı. Fevkalade bir sesi vardı. Türk halkı ondan gereğince yararlanamadı.” değerlendirmesini yapmıştı.
Esmeray Diriker’in 1970’li yılların unutulmaz sesi olduğunu kaydeden Erol Evgin ise sanatkarın sesindeki sıcaklığın, söyleyişindeki doğallığın ve müziklerindeki samimiyetinin herkesin kalbini fethettiğini söylemişti.
