2014 yılında resmi olarak kurulan Cinsel Şiddetle Uğraş Derneği (CŞMD), kurulduğu günden bugüne toplumsal cinsiyet eşitsizliği, cinsel/cinselleştirilmiş şiddet ve toplumsal cinsiyet temelli şiddet biçimlerinin görünürlüğünün artmasını, koruyucu/önleyici çalışmalarla toplumsal cinsiyet temelli şiddeti ortaya çıkmadan evvel engellemeyi hedefleyen çalışmalar yürütmektedir. Sistemli aralıklarla çalıştıkları alanda raporlar yayınlayan dernek, bir mühlet evvel 2021 Tesir Kıymetlendirme Raporu‘nu yayınladı.
Rapora, İstanbul Mukavelesi’nin kıymetine dikkat çekilerek başlandı:
“Bu raporun okurlarıyla paylaşıldığı sırada İstanbul Kontratından LGBTİ+ ve bayan gayretinin Türk aile yapısını bozduğu mazeret edilerek 20 Mart 2021 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan 3718 sayılı Cumhurbaşkanı kararı ile hukuksuz olarak çıkılmasının üzerinden bir yıldan fazla mühlet geçmiş olacak. İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılmasıyla birlikte bayanlara ve LGBTİ+’lara karşı ayrıştırıcı, cinsiyetçi, transfobik, homofobik nefret telaffuzları ve ikili cinsiyet sistemine dayalı ayrımcılığı tekrar üreten “görüşler” güçlenmeye, bayan ve LGBTİ+ cinayetleri, faillere karşı cezasızlık ve takipsizlik ise artmaya devam etti.” (CS¸MD Gu¨c¸lendirme ve Takviye Programı Ekibi)
Yapılan tesir araştırmasında, dayanak sisteminin tesirini ortaya koyabilmek ismine takviye sınırı üzerinden derneğe telefonla ulaşan hayatta kalanlar ortasından 8 iştirakçi belirlenmiş ve yeniden telefonla derinlemesine görüşmeler sağlanmıştır. Hayatta kalanlar ve yakınları dernek grubu tarafından evvelce telefon ile aranarak araştırmanın içeriği ve saklılığı hakkında bilgilendirilmiştir.
Cinsel Şiddetle Gayret Derneği’nin oluşturduğu dayanak sisteminin hayatta kalanlar ve yakınları üzerindeki tesirinin araştırıldığı bu çalışmada 2021 yılına ilişkin veritabanı bilgilerini ele almak, hem cinsel şiddetin çocuk ve yetişkinlerdeki yaygınlığı ve görülme biçimlerini hem de cinsel şiddet sonrası yapılan yönlendirme takviyesini anlamak ismine değerlidir.
“TEHDİT VE MOBBİNG ÜZERE ŞİDDETİN BİRÇOK ÇEŞİDİ, CİNSEL ŞİDDET İLE BİRLİKTE ORTAYA ÇIKABİLİR”
Cinsel şiddete maruz bırakılan yetişkinlerin yüzde 79.7’si, 2021 yılında derneğe kendisi müracaat yapmıştır. Cinsel şiddetin şahitleri yüzde 6,8, arkadaşı yüzde 5,1 oranında hayatta kalanlar ismine derneğin başvurucusu olurken; arkadaşı, aile üyeleri, danışmanı/hocası/öğretmeni ve öteki bireylerin de hayatta kalanlar ismine ne oranda müracaat yaptığı grafiklerimize yansımıştır
Yetişkinlerde tespit edilen en yüksek orandaki cinsel şiddet tipi yüzde 18,6 oranıyla cinsel taarruzdur. yüzde 8,5 ile cinsel taciz, yüzde 6,8 oranıyla aile içi şiddet yetişkinlerin maruz bırakıldığı şiddet çeşitlerinde en yaygın görülen kategorilerdir. Yetişkinlerin maruz Bırakıldığı şiddet tiplerine bakıldığında ısrarlı takip, tehdit, mobbing üzere şiddetin birçok cinsinin cinsel şiddet ile birlikte ortaya çıkabildiğini hatırlatmakta yarar olacaktır.
“HAYATTA KALANLAR KURUMSAL BİR DAYANAK MUHTAÇLIĞIYLA SİSTEME ERİŞMİŞLERDİR”
Yapılan görüşmeler, hayatta kalanların dayanak grubu tarafından muhakkak aralıklarla arandığı fakat bu aralıkların makul bir sisteminin olmadığını göstermiştir. Öte yandan, süreç içinde dayanak grubu tarafından sıkça aranan ve süreci takip edilen müracaatçıların kendilerini daha güçlü ve düzgün hissettiği görülmüştür.
Cinsel şiddet sonrası hayatta kalanlar ve yakınları kurumsal bir dayanak muhtaçlığıyla sisteme erişmişlerdir. Bu dayanak daha evvel de belirtildiği üzere hukukî, ruhsal olabilmektedir. Hayatta kalanların şifalanması sadece takviye sistemine ulaşıp bilgi almak ve yönlendirme takviyesi almakla sonlu kalmamaktadır.
“DESTEĞE YÖNLENDİRMEK SÜRECİN BİRİNCİ ADIMIDIR”
Cinsel şiddet sonrası muhtaçlık duydukları takviyeye yönlendirilmek sürecin birinci adımıdır. Dolayısıyla dayanak sınırıyla birinci temasın sonrasındaki süreç de en az birinci adımı atmak kadar değerlidir. Yapılan görüşmeler, dayanak grubunun yaptığı hadise takibinin hayatta kalanların süreci devam ettirebilme gücünü artırdığını göstermektedir.
2020 yılında yüzde 47 olan erkek ziyaretçi oranının 2021 yılında yüzde 49’a çıktığı, tıpkı formda de yüzde 53 olan bayan ziyaretçi oranının yüzde 51’e gerilediği görülmektedir. Bayan (55-64) profilindeki ziyaretçi oranı yüzde 2 azalmıştır. Bayan (35-44) ve Bayan (18-24) profilindeki ziyaretçi oranları yüzde 2 artmıştır. Bayan (45-54) profilindeki ziyaretçi oranı değişmemiştir. Bayan (25-34) profilindeki ziyaretçi oranı yüzde 1 artmıştır. Bu durum; siteye daha çok 18-44 yaş ortası bayan profilinin ilgi göstermeye başladığını işaret edebilir
İSTANBUL MUKAVELESİ YAŞATIR
Dernek, raporun sonuna son vakitlerde yaşanan hak ihlallerinin nedenlerini ve tekliflerini sıralayarak İstanbul Mukavelesi’nin kıymetine değinmiştir:
“Türkiye’de cinsel şiddetin önüne geçilebilmesi ve adalet sisteminde yer alan boşlukların doldurulabilmesi ismine Cinsel Şiddetle Çaba Derneği’nin yürütmekte olduğu faaliyetler büyük kıymete sahiptir. Güçlendirme ve Dayanak Programı bu çalışmalardan sırf bir adedidir. 2021 yılının Mart ayı itibariyle Türkiye’nin İstanbul Mukavelesi’ni feshetmesiyle, şiddete maruz bırakılan bireylerin korunması ve faillerin cezalandırılması sadece iç hukukla sağlanmaktadır. 6284 sayılı kanundaki boşluklar ve kanunun uygulanmasındaki yetersizlikler şiddetten hayatta kalanları koruyamamakta, failleri cezasız bırakmaktadır. Hazırladığımız bu araştırma raporunun, cinsel şiddet alanında çalışan tüm aktivist, sivil toplum kuruluşu ve öteki kamu kuruluşlarına kaynak olmasını ve cinsel şiddet sonrası gereksinim duyulan temel dayanak düzeneklerinin güçlenmesini sağlayarak cinsel şiddetten hayatta kalanlar ve yakınlarının şifalanmasına katkı sunmayı dileriz.”
Raporun tamamını okumak için
