Türkiye nüfusu 2021 yılına nazaran toplam 84.680.273 olup, 42.428.101 erkek ve 42.252.172 bayandan oluşmaktadır. Erzurum’un nüfusu 2021 yılına nazaran 756.893’dir.
Erzurum’un kaç ilçesi var?
Erzurum’un 20 ilçesi vardır.
Erzurum’un ilçeleri; Aşkale, Aziziye, Çat, Hınıs, Horasan, İspir, Karayazı, Karaçoban, Köprüköy, Narman, Palandöken, Olur, Oltu, Pazaryolu, Pasinler, Şenkaya, Tekman, Tortum, Uzundere, Yakutiye.
Aşkale
Aşkale ismi Türkçe aş ve kale sözlerinin birleştirilmesi ile oluşmuş olup, yerleşim ünitesinin ismi birinci olarak 1522’ye tarihlenen 387 numaralı Muhasebe-i Vilayat-i Karaman ve Rum Defteri’nde geçmiştir. Yerleşik bir yapıya sahip ilçe, batıda Bayburt ve Tercan, kuzeyde İspir, güneyde Çat ve doğuda Ilıca ilçeleriyle çevrilmiştir. Hudutlarında Dumanlı, Güllü, Meryem. Gollo ve Kop dağları bulunmaktadır ve bu dağlar volkanik yapılıdır. Erzurum’dan Aşkale’ye yanlışsız karayolu ile gelirken Aşkale’ye yaklaşık 11 km kala yolun sol tarafında ağzını açmış bir insan sureti biçimini almış bir zirve vardır. Yüzölçümü 1.663 km², nüfusu 2021 yılına nazaran 22.170’tir. Belediye lideri, 2019 mahallî seçimlerinde, %61,17 oy oranıyla AKP’nin adayı Ahmet Yaptırılmış olmuştur.
Aziziye
Aziziye, Erzurum ilinin merkez ilçelerinden biri olup, ilin batı kısmını oluşturur. İlçenin Karaz (yeni ismi Kahramanlar) mahallesindeki kalıntılar antik devirde bu bölgenin yerleşim yeri olduğunu göstermektedir. Aziziye (Ilıca) İlçesinin birinci yerleşim yeri, Karasu ile Pulur Çayı ortasındaki verimli bölgedir. İlçe ismini yeraltından çıkan kaplıca sularından almaktadır.İlçe hudutları içerisinde yer alan Kahramanlar Köyü’nde yapılan hafriyatlar ve arkeolojik araştırmalar bölgede ömrün MÖ 4000 yılına kadar uzandığını göstermektedir. Yüzölçümü 1.702 km², nüfusu 2021 yılına nazaran 65.133’tür. Belediye lideri, 2019 lokal seçimlerinde, %68,68 oy oranıyla AKP’nin adayı Muhammed Cevdet Orhan olmuştur.
Çat
Çat, Erzurum’a 52 km uzaklıkta bulunmaktadır. Çat ilçesi 18. asrın başlarında Osmanlı sipahileri tarafından ilçeye 17 km uzaklıkta bulunan Yavi Beldesi civarında kurulmuş, I. Dünya Savaşı’ndan sonra Kığı ilçesine bağlanmış, daha sonra coğrafik pozisyonu sebebiyle Tercan ilçesine bağlanmıştır. Yavi bucak merkezi iken 1937 yılında Aşağıçat Köyü ilçe Merkezi olmuş, 1939 yılında idari bağlılığı değiştirilerek Aşkale ilçesine bağlanmıştır. 1946 yılında Oyuklu mahallesi ismi altında Erzurum vilayetine bağlanmıştır. 1954 yılında ise Oyuklu Köyü Çat ismi altında ilçe merkezi haline dönüştürülmüştür. Yüzölçümü 1.386 km², nüfusu 2021 yılına nazaran 16.239’dur. Belediye lideri, 2019 lokal seçimlerinde, %52,26 oy oranıyla AKP’nin adayı Melik Yaşar olmuştur.
Hınıs
Hınıs, Erzurum ilinin en güneydoğusunda yer almaktadır. Hınıs, Erzurum ilinin sakinlerinin yaklaşık %3,44’üne mesken sahipliği yapmaktadır ve ilin en kalabalık 6. ilçesidir. Hınıs ilçesi Erzurum ilinin en soğuk kısmında bulunduğu için kış mevsimi yılın yarısından daha uzun süreyi içine alır. Bölgede çok sert bir kara iklimi karar sürer. Yüzölçümü 1.726 km², nüfusu 2021 yılına nazaran 25.480’dir. Belediye lideri, 2019 lokal seçimlerinde, %44,00 oy oranıyla AKP’nin adayı Erdoğan Eren olmuştur.
Horasan
Horasan ilçesi, kuzey ve doğuda Kars, güneydoğuda Ağrı vilayetleri, güneyde Karayazı, batıda Köprüköy ve Pasinler, kuzeybatıda Narman ilçeleriyle çevrilidir. İlçenin birinci yerleşim izlerinin Bakır Taş Çağı, Kalkolitik devir izleri taşıdığını M.Ö. 4000 yılına kadar bölgenin tarihine ışık tuttuğu sanılmaktadır. Eski İpek Yolu ile Doğu – Batı teması ile stratejik değere sahip olan Horasan çok eski yerleşim alanlarına ve uygar gelişmelerin yaşandığı yerleşimlerden biridir. Yüzölçümü 1,669 km², nüfusu 2021 yılına nazaran 37.327’dir. Belediye lideri, 2019 mahallî seçimlerinde, %56,79 oy oranıyla AKP’nin adayı Abdulkadir Aydın olmuştur.
İspir
İspir ilçesi, Herodotos tarafından “Saspeir”, Ksenophon’da “Hesperit”, Bizanslı Fastus tarafından ise “Sber/Sper” diye isimlendirilmiştir. Kentin isminin, Çoruh Irmağı kıyısına yerleşmiş Sasper halkından geldiği de ileri sürülmektedir. Bilhassa Serçeme vadisi-İspir güzergahında bulunan çok sayıdaki kale ve garnizon, burasının evvelce beri kullanılan bir anayol olduğunu göstermektedir. Bunun yanı sıra İspir, tarım ve hayvancılıkla elverişli olmasından ötürü etrafından göç almıştır. Yüzölçümü 1.478 km², nüfusu 2020 yılına nazaran 14.955’tir. Belediye lideri, 2019 mahallî seçimlerinde, %67,72 oy oranıyla MHP’nin adayı Ahmet Coşkun olmuştur.
Karayazı
Karayazı ilçesi, Türkiye’nin 2295 metre yükseklikte konumlanan bir yerleşim ünitesidir. İlçe M.Ö. III ncü yüzyılda medeniyetin kurulduğu Aras ırmağı civarında Salyamaç, Yolgören ve Çelikli köylerinde bulunan tarihi kalıntılardan anlaşılmaktadır. İlçe Bayraktar köyü civarında kurulmuştur. Evvelden Bayraktar diye tanınan ilçe 1071 Malazgirt zaferinden sonra Anadolu ya ayak basan Selçuklu hükümdarı Alparslan’ın öncülerinden Bayraktar Han tarafından kurulduğu bilinmektedir.İlçenin ismi buna nedenle Bayraktar olarak kalmıştır. Karayazı ilçesinde şu an mevcut bir mahalle Bayraktar olarak devam etmektedir. Osmanlı devrinde Bayraktar mahallesi Hınıs Sancağına bağlı olarak kalmıştır. Cumhuriyetin ilanından sonra yörenin özelliği nedeni ile idari bütünlüğün sağlanması ve hizmetlerin genişlettirilmesi gayesiyle T.B.M.M tarafından ilçe kurulmasına karar verilmiştir. İlçe, Türkiye’nin en soğuk yeridir. İlçe genelinde sert karasal iklim hükümrandır. Yüzölçümü 2.372 km², nüfusu 2021 yılına nazaran 26.720’dir. 2019 yılında Erzurum’un HDP’li Karayazı Belediye Lideri Melike Göksu’nun ‘terör örgütüne üye olmak’ hatasından 7 yıl 6 aya kadar mahpus cezası alması sonrası belediyeye kayyum ataması yapıldı. Belediyeye kayyum olarak Karayazı Kaymakamı Mesut Tabakçıoğlu atandı.
Karaçoban
Karaçoban ilçesinin tarihi MÖ 1400 yıllarına dayanmaktadır. Uzun yıllar Persler’i egemenliği altında kalmış, daha sonra Bizanslıların eline geçmiştir. 1071 yılında Selçuklu Sultanı Alparslan’ın Malazgirt Meydan Muharebesi’ni kazanmasıyla, Karaçoban Türk hâkimiyetine geçmiştir. Osmanlı İmparatorluğu’nun yükselme devrinde Anadolu birliği sağlanırken, Karaçoban tekrar Osmanlı hakimiyetine girmiştir. Birinci Dünya Savaşı öncesi kısa bir mühlet Rus İmparatorluğu işgalinde kalan ilçe, yine Osmanlı hakimiyetine katılmıştır. Yüzölçümü 571 km², nüfusu 2021 yılına nazaran 23.055’tir. Belediye lideri, 2019 mahallî seçimlerinde, %54,61 oy oranıyla MHP’nin adayı Halit Uğun olmuştur.
Köprüköy
Daha evvelce Pasinler ilçesine bağlı Çobandede bucağının merkezi olan Köprüköy, 29 Şubat 1972’de belediye statüsü alarak beldeye dönüşmüştür. İlçenin 3 km kadar kuzeyinde çamurlu kaplıca olarak bilinen Mecnun Çermik bulunmakta ve yaz aylarında mesire alanı olarak da hizmet vermektedir. Yüzölçümü 665 km², nüfusu 2021 yılına nazaran 14.939’dur. Belediye lideri, 2019 mahallî seçimlerinde, %50,91 oy oranıyla AKP’nin adayı Osman Muhakkak olmuştur.
Narman
Narman ilçesi, Tortum ilçesine bağlı bir bucak merkeziyken, 24 Kasım 1952’de belediye statüsü alarak beldeye dönüşmüştür. Narman ilçesinin eski ismi Mamervân idi. Bu isim Osmanlı Devletinin son periyotlarına kadar kullanıla gelmiştir; o denli ki devlet arşivlerinde Hicri 1300’lü yıllara kadar ilçe isminin resmi evraklarda bu halde kullanıldığı görülmektedir. Türk Halk Edebiyatına yazdığı eserler ile damga vuran Aşık Sümmani Narmanlıdır. Yüzölçümü 1.275 km², nüfusu 2021 yılına nazaran 12.767’dir. Belediye lideri, 2019 mahallî seçimlerinde, %57,98 oy oranıyla AKP’nin adayı Burhanettin Eser olmuştur.
Palandöken
Palandöken ilçesi, Erzurum ilinin kent merkezini oluşturan merkez ilçelerden biridir. İlçede bulunan Palandöken ve Konaklı Kayak Merkezleri, Kiremitliktepe Kayak Merkezi(atlama kuleleri) sayesinde Palandöken kış turizmi ilçesi olarak ön plana çıkmaktadır. Yüzölçümü 700 km², nüfusu 2021 yılına nazaran 175.920’dir. Belediye lideri, 2019 mahallî seçimlerinde, %61,02 oy oranıyla AKP’nin adayı Muhammet Sunar olmuştur.
Olur
Olur ilçesi, erken orta çağda Gürcü Krallığı hudutları içinde yer alıyordu. 1071’de Malazgirt Savaşı’nda Bizans’ı mağlup eden Büyük Selçukluların saldırısına uğradı. Gürcü hükümdarı II. Giorgi 1080 yılında Kveli Kalesi Savaşı’nda Büyük Selçuklu kumandanı Buyruk Ahmed’e yenilince, Olur’un da içinde yer aldığı Tao-Klarceti bölgesi büsbütün Selçukluların eline geçti. 1121 yılında, Büyük Selçukluların hezimete uğradığı Didgori Savaşı’ın akabinde yine birleşik Gürcü Krallığı idaresine girdi. Daha sonra uzun müddet, bu krallığın parçalanması sürecine bağımsız devlete dönüşen Samtshe Prensliği idaresi altında kaldı. 1550’de Osmanlı İmparatorluğu tarafından Gürcülerden alındı. Yüzölçümü 978 km², nüfusu 2021 yılına nazaran 6.367’dir. Belediye lideri, 2019 mahallî seçimlerinde, %64,22 oy oranıyla AKP’nin adayı Sıddık Demircan olmuştur.
Oltu
İlçe merkezi Oltu Çayı vadisine kurulmuştur. Erzurum vilayet merkezine 117 km uzaklıktadır. 1920’de Doğu Anadolu’da Kazım Karabekir önderliğindeki Türk orduları, Türk Ulusal Kurtuluş Savaşı sırasında Ermenistan’a saldırmış ve Oltu’yu ele geçirmiştir. Ele geçirilen topraklar Türkler ve Sovyetler ortasında imzalanan müteakip antlaşmalarla Türkler’e bırakılmıştır. Oltu, sosyo-ekonomik gelişmişlik açısından Erzurum’un merkez ilçelerinden sonra birinci sırada yer almaktadır. İklimi yazları sıcak, kışları ise soğuk ve karlıdır lakin gerek yükseltinin az olması gerekse Karadeniz ikliminin ılımanlığından ötürü çok değildir. İktisadı büyük oranda tarım, hayvancılık, madencilik ve orman eserlerine dayanmaktadır. Oltu, Cağ kebabı ve Oltu taşı ile meşhurdur. Yüzölçümü 1,380 km², nüfusu 2021 yılına nazaran 30.316’dır. Belediye lideri, 2019 mahallî seçimlerinde, %46,11 oy oranıyla BBP’nin adayı Necmettin Taşci olmuştur.
Pazaryolu
Karadeniz Bölgesinde yer alan Pazaryolu, nüfus açısından Erzurum’un en küçük ilçesidir. 24 Şubat 1916 yılında Ruslar ilçeyi ele geçirmiştir. 7 Kasım 1917’deki Bolşevik İhtilali’nden sonra çözülmeye başlayan Rus cephelerine yerleşen Ermeniler, bölgede kanlı çatışmaların yaşanmasına neden olmuşlardır. Yöre, 25 Şubat 1918’de Ulusal Kurtuluşunu gerçekleştirmiş ve Türk yönetimine kavuşmuştur. Yüzölçümü 750 km², nüfusu 2021 yılına nazaran 3.762’dir. Belediye lideri, 2019 lokal seçimlerinde, %70,74 oy oranıyla AKP’nin adayı İbrahim Şahin olmuştur.
Pasinler
Pasinler ilçesi, bölgede Hasankale olarak da isimlendirilir. Erzurum vilayet merkezine 37 km uzaklıktadır. Tarihi İpek Yolu’nun üzerindedir. Kalesi, şifalı kaplıcaları, maden suları ve patatesi ile ünlüdür. İlçe merkezine 4 km uzaklıkta bulunan Serçeboğazı mahallesinin çabucak girişinde diüretik maden suyu bulunmaktadır. Yüzölçümü 1.460 km², nüfusu 2021 yılına nazaran 27.697’dir. Belediye lideri, 2019 lokal seçimlerinde, %51,14 oy oranıyla AKP’nin adayı Ahmet Dölekli olmuştur.
Şenkaya
İlçe merkezi Soğanlı Dağları ve Allahuekber Dağları’nın eteklerinde yer alır. Ormanlık yerler ilçenin kuzey-kuzeydoğu kısmında daha ağır olarak görülmektedir. İlçe, epey geniş mera ve çayırlık alanlara sahiptir. Yüzölçümü 1.536 km², nüfusu 2021 yılına nazaran 16.821’dir. Belediye lideri, 2019 lokal seçimlerinde, %48,79 oy oranıyla AKP’nin adayı Yavuz Bedir olmuştur.
Tekman
1517 tarihinde Osmanlı idaresine katılmıştır. İlçe, Bingöl vilayetine komşudur. İlçenin rakımının ortalama 1800 metrenin üzerinde olması nedeniyle yayla ve meralar geniş yer kaplamaktadır. İlçenin kuzey batısında Palandöken Dağı, kuzeyinde Kargapazarı Dağları, doğu ve güney doğusunda ise Bingöl Dağları bulunmaktadır. Türkiye’nin en kıymetli akarsularından Aras Irmağı ilçenin hudutları içerisinden doğmaktadır. Yüzölçümü 2.197 km², nüfusu 2021 yılına nazaran 24.631’dir. Tekman’da yapılan 31 Mart Mahallî Seçimlerini HDP adayı Muzahit Karakuş birinci sırada tamamladı. Fakat YSK kelam konusu adayın Kanun Kararında Kararname (KHK) kapsamında ihraç edildiği ve münasebetiyle mazbata verilemeyeceğine hükmetti. Bu neden ile mazbata, seçimi ikinci sırada bitiren AKP adayı Mustafa Ergin’e verildi.
Tortum
Tortum ilçesi, İspir’den Erzurum’a giden yol ile Narman ve Oltu vadisini doğuya bağlayan bir kavşak pozisyonunda olması sebebiyle kıymetli bir yere sahip olan Tortum’un, tarihi çok eskiye dayanmakta lakin yörede birinci yerleşimin ne vakit ve kimler tarafından yapıldığı hakkında kesin bilgi bulunmamaktadır. Bununla bir arada Tortum yakınlarında yapılan Arkeolojik araştırmalar, yörenin Prehistorik bir yerleşme özelliği sergilediğini ve Karaz Kültürü’ne dahil olduğunu göstermektedir. Antik kaynaklarda Tortum yöresi Taokhlar ülkesi sonları içerisinde gösterilmektedir. Tortum, Karadeniz bölgesinin Doğu Karadeniz kısmı hudutları içinde Tortum Çayı vadisinde kurulmuş bir yerleşim alanıdır. Güney ve batısında karasal, kuzey ve doğusunda nispeten Karadeniz iklimi karar sürmektedir. Dağlık bir arazi yapısına sahip olmasına karşın Tortum Çayı etrafında kurulan köyleriyle vadi içindeki cenneti andırır. Yüzölçümü 1.467 km², nüfusu 2021 yılına nazaran 17.545’tir. Belediye lideri, 2019 lokal seçimlerinde, %47,15 oy oranıyla AKP’nin adayı Muammer Yiğider olmuştur.
Uzundere
Uzundere ilçesinin eski ismi Azort’tur. Uzundere, Tortum ilçesinin bir nahiyesiyken, 1987 yılında bu ilçeden ayrılarak başka bir ilçe olmuştur. Uzundere kasabası da bu ilçenin merkezi haline gelmiştir. Uzundere ilçesi Mart 2016 yılında sakin kent unvanına sahip olmuştur. Cittaslow hareketi ile 1999’da İtalya’da başlayan sakin kent hareketi, toplumların sahip olduğu klâsik kıymetlerin global güçler tarafından standartlaştırılmasına ve çevresel pahaların kaybolmasına reaksiyon olarak doğmuştur. Yüzölçümü 840 km², nüfusu 2021 yılına nazaran 7.800’dür. Belediye lideri, 2019 mahallî seçimlerinde, %78,68 oy oranıyla MHP’nin adayı Hilmi Aktoprak olmuştur.
Yakutiye
Yakutiye ilçesi, Erzurum ilinin kent merkezini oluşturan merkez ilçelerden biridir. İlçenin geçmişi M.Ö. 4000 yıllarına dayanmaktadır. Karaz, Pulur, Güzelova Sos Höyük’te yapılan arkeolojik hafriyatlarda elde edilen bulgular Erzurum ve etrafının çok eski ve kıymetli yerleşim yeri olduğunu ortaya koymuştur. Tarihin en eski periyotlarından itibaren değişik kavim ve milletlerin hakimiyetine giren Erzurum kültür varlıkları açısından güçlü bir geçmişe sahiptir. Kent merkezinde bulunan ve İlhanlılar devrinde 1310 yılında Hoca Yakut Gazani’nin inşaatını yapması nedeniyle mimarının ismini taşıyan Yakutiye Medresesi, plan tertibi, istikrarlı mimarisi ve iri motifli süslemeleriyle yerli ve yabancı konukların dikkatini çekmektedir. Yüzölçümü 1.342 km², nüfusu 2021 yılına nazaran 187.249’dur. Belediye lideri, 2019 mahallî seçimlerinde, %69,21 oy oranıyla AKP’nin adayı Mahmut Uçar olmuştur.
