Bugünkü Resmi Gazete’de yer alan karara nazaran, Anayasa Mahkemesi, Cizre’de 2016’da uygulanan sokağa çıkma yasağı sırasında güvenlik kuvvetlerinin güç kullanımı sonucu ölümlerin yaşandığı, bunlar hakkında tesirli soruşturma yürütülmediği ve çeşitli hakların ihlal edildiği teziyle yapılan ferdi müracaatları karara bağladı.
Yüksek Mahkeme, sıhhat yardımı sağlanmamasından dolayı hayatı muhafaza yükümlülüğünün ihlal edildiği tezinin kabul edilemez olduğuna, kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine ait savların açıkça destekten mahrum olduğuna, berbat muamele yasağı ile özel hayata hürmet hakkının ihlali müracaatının, müracaat yollarının tüketilmemesi nedeniyle kabul edilemez olduğuna, Anayasa’nın 17’nci hususunda garanti altına alınan ömür hakkının maddi ve yordam boyutunun ise ihlal edilmediğine hükmetti.
KARARIN GEREKÇESİNDEN
AYM’nin kararında, kelam konusu olaylarda 247 kamu binası, 6 baraj, 231 özel ticari işletme, 19 ambulans ve 1643 araca terör saldırısı düzenlendiği, çok sayıda mühimmatın ele geçirildiği belirtildi.
Kararda, sokağa çıkma yasağı uygulanan yerleşim merkezlerinde 3 bin 630 çukur-barikatın kaldırıldığı ve tuzaklanan 6 bin 187 bomba düzeneğinin imha edildiği belirtilen kararda, terör örgütü PKK’nın akınlarında 335 vatandaşın hayatını kaybettiği, 2 bin 106 kişinin yaralandığı, terör akınlarında 859 güvenlik görevlisinin şehit olduğu, 4 bin 711 güvenlik görevlisinin yaralandığı, Derik Kaymakamının da terör örgütü mensuplarınca şehit edildiği aktarıldı.
Kararda, terör örgütü PKK’nin kelamda “öz yönetim” ilanı ve sonrasında devam eden süreçte yaşanan terör olaylarına ait düzenlenen operasyon ve alınan önlemlere karşı bir kıymetlendirme yapılmadığı, bunun AYM’nin misyonu olmadığı belirtildi.
Kararda, “Yoğun terör hadiselerinin, buna bağlı can kayıplarının yaşandığı, bunları sona erdirmek üzere güvenlik operasyonlarının düzenlendiği, son derece tehlikeli ve öngörülemez bir ortamda meydana gelen vefat olaylarına ait somut müracaat değerlendirilirken olayların art planında yaşananların göz arkası edilmesi düşünülemez” değerlendirmesi yer aldı.
“Devletin ömür hakkına müdahalesinin Anayasa’ya uygun olabilmesi için sağlanması gereken birinci ölçüt, müdahalenin yasal bir desteğinin bulunmasıdır” kararı hatırlatılan kararda, Anayasa’nın 17’nci hususunun silah kullanmasına kanunen cevaz verdiği mecburî durumlarda öldürme fiilinin hukuka uygun sayılabileceği kaydedildi.
Kararda, vefat olaylarına ait müracaat hakkında, “Somut müracaatta 6 kişinin vefatıyla sonuçlanan güç kullanımının, güç kullanan güvenlik vazifelilerinin kendilerinin ve diğerlerinin hayatını muhafaza emeli yanı sıra Anayasa’nın 17’nci hususunda yer alan bir ayaklanmanın bastırılması yasal gayesine matuf olduğu kanaatine varılmıştır” değerlendirmesine yer verildi.
“DEVLETİN BASTIRMAMASI YÜKÜMLÜLÜĞÜN İHLALİ MANASINA GELİR”
Devletin, kelamda “öz yönetim” ilan edilen bölgelerde yaşayan yurttaşların hayat hakkını terör örgütü PKK’nin aksiyonlarına karşı muhafaza istikametinde misyonu bulunduğu tabir edilen kararda, şu sözler kullanıldı:
“Anayasa’nın 5. unsuru kamu makamlarına terör örgütü PKK’nın devletin topraklarından bir kısmını silah zoruyla işgal ederek burada başka bir idare kurma teşebbüsünü bertaraf etme misyonunu yüklemektedir. Birebir biçimde devletin ‘öz yönetim’ ilan edilen bölgelerde yaşayan vatandaşlarının hayat hakkı başta olmak üzere temel hak ve hürriyetlerini PKK’nın aksiyonlarına karşı muhafaza tarafında olumlu bir yükümlülüğü daha bulunmaktadır. Esasen toprak bütünlüğünü ve vatandaşlarının ömürlerini müdafaanın devletin temel varlık nedenlerinden biri olduğu izahtan varestedir. Somut müracaattaki üzere silahlı ayaklanma ve devletin topraklarından bir kısmını işgal etme teşebbüsünde bulunulduğu bir olayda kamu otoritesinin geri çekilme yahut hareketten kaçma üzere bir zaruriliği olduğu kabul edilemez. Tersine bu türlü bir durum eldeki bütün imkanlarla harekete geçerek mevcut silahlı ayaklanmayı hukuka uygun bir biçimde bastırmak için harekette bulunmayı gerektirir. Çünkü aksi tavır devletin, vatandaşların temel hak ve özgürlüklerini müdafaa tarafındaki olumlu yükümlülüğünün ihlali manasına gelebilecektir.”
