Mikroplastik, “5 mm’den daha küçük olan ve çoğunlukla petrol türevli olup suda çözünmeyen, düzgün halli yahut biçimsiz parçacıklar” halinde tanımlanıyor.
Hollanda’da yapılan ve sonucu bu yılın mart ayında açıklanan araştırmada, birinci sefer insan kanında mikroplastik tespit edildiği duyuruldu.
ANNE SÜTÜNDEN DE ÇIKTI
İtalyan bilim insanlarının yaptığı ve sonuçları bu yılın ekim ayı başında açıklanan bir öbür araştırmada ise anne sütünde mikroplastiklere rastlandığı belirtildi.
Araştırmada, İtalya’nın başşehri Roma’da doğum yaptıktan bir hafta sonra 34 sağlıklı anneden alınan anne sütü örneklerinin yüzde 75’inde mikroplastik bulunduğu aktarıldı.
KAĞIT BARDAKTAKİ TEHLİKE
Mikroplastiklerin insan bedenine girme yolları hakkındaki araştırmalar son yıllarda artarken bunlardan biri de Doç. Dr. Fatih Törnük ve Prof. Dr. Hasan Yetim’in danışmanlığında doktora öğrencisi Selen Akbulut tarafından yapıldı. Çalışmada, kağıt bardaklardan sıcak içeceklere ve suya mikroplastik geçip geçmediği araştırıldı.
Araştırmanın sonuçlarına ait Doç. Dr. Törnük, restoran ya da kafelerde kullanılan tek kullanımlık, kağıt sanılan bardakların çoklukla yüzde 90’ının kağıt, yüzde 10’unun ise plastik içerdiğini söyledi.
“İNCE BİR KATMAN HALİNDE KAPLANIYOR”
Araştırmaları sonunda kağıt bardakta mikroplastiğe rastladıklarını belirten Törnük, şu bilgileri verdi:
“Kağıt suyu seven bir materyaldir. Kağıdı tek başına direkt bir sıvı içecek için kullanamayız, o yüzden kağıtların yüzey kısımları gözle göremediğimiz bir plastik materyalle daha çok polietilen olarak bildiğimiz bir materyalle ince bir katman halinde kaplanıyor.
Araştırmamızda günlük hayatta çay, kahve tüketmekte olduğumuz sıcaklıkları temel alarak, çoklukla bu içecekleri 80-90 santigrat derece civarında içtiğimizi varsayarak ve yeniden soğuk içecek olarak da suyu tüketilmiş olduğu sıcaklığı ortalama 20 santigrat derece olarak temel alarak, bu kağıt bardakların içerisine farklı sıcaklıklarda sular ek edip farklı müddetlerde beklettik ve daha sonra bu bardaklardan sıvılara geçen mikroplastikleri filtreledik ve bunların sayımını mikroskop vasıtasıyla yaptık.”
KAĞIT BARDAK YIKANINCA MİKROPLASTİK SAYISI AZALIYOR
Araştırmada, bardak yıkanıp içine içecek konulduğunda suya daha az mikroplastik geçtiğini saptadıklarını bildiren Törnük, “Bardağı yıkamamışsak 350 mililitrelik bir kahve tükettiğimiz vakit bedenimize 850 adede varan mikroplastik girişi kelam konusu olabiliyor. Olağan ki bardağı yıkadığımız vakit sayı biraz daha azalıyor ve bu sayı 200 ile 240 adet ortasına düşüyor” tabirlerini kullandı.
Mikroplastiklerin teneffüs, derideki gözenekler yahut tüketilen besinler aracılığıyla insan bedenine girebildiğine dikkati çeken Törnük, araştırmada tespit edilen mikroplastiklerin kaynağının bardağın içindeki plastik katman olduğunu düşündüklerini aktardı.
Mikroplastiklerle birlikte ağır metallerin de insan bedenine girdiği ikazında bulunan Törnük, “Özellikle kurşun, kadmiyum üzere ağır metallerin de mikroplastikler vasıtasıyla bedenimize girebileceği söyleniyor. Birebir vakitte plastik üretiminde kullanılan katkı unsurları var. Monomerler ve başka katkı unsurları var. Bunların da bedenimize girmesi sakıncalı olabiliyor. Bunlar da mikroplastikler vasıtasıyla bedenimize girmekte” değerlendirmesinde bulundu.
TÜM CANLILAR MİKROPLASTİKLERE MARUZ KALIYOR
Kağıt ve tek kullanımlık bardaklara alternatifler hakkında tavsiyelerde de bulunan Törnük, “Plastik bardakları, plastikle kaplanmış olan kağıt bardaklar dahil olmak üzere öbür plastik bardakları günlük hayatımızda ağır olarak kullanmaktayız. Buna hayli alıştık. Günlük hayatımızda kolaylık açısından bunun alternatifi olarak doğal cam ve termos bardakları önerebiliriz” görüşünü paylaştı.
Dünyada yıllık 380-400 milyon ton civarında plastik üretimi yapıldığını ve bunların yaklaşık beşte birinin geri dönüştürülüp geri kalanının atılmasından kaynaklı dünyada daima plastik kirliliği kelam konusu olduğunu kaydeden Törnük, insanlığın geleceği için plastik kullanımının azaltılması gerektiğinin altını çizdi.
2050 YILI İÇİN KORKUTAN TAHMİN
Doç. Dr. Fatih Törnük, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Mikroplastiklerle yalnızca beşerler muhatap değil, tabiattaki tüm canlılar mikroplastiklere maruz kalıyorlar. Bilhassa bu plastikler, denizlerde ve okyanuslarda biriktiği için bilhassa balıklar ve öbür deniz canlılar bunları besin zannedip yutmakta ve onların bedenlerinde birikmekte. Bu canlı ekosistemini, bilhassa sucul ekosistemi tehdit eden bir boyuta ulaşmakta. Hatta çok vurucu bir cümle var, The Guardian tarafından yapılmış bir haberde şöyle deniyor; 2050 yılında denizlerimizde ve okyanuslarımızda balıktan çok plastik göreceğiz.”
